Opgericht in Gendringen/ Amsterdam, 31 januari 2020
Menselijke subjectiviteit, in al zijn uniekheid, wordt net zo bedreigd als de zeldzame soorten die iedere dag van de aarde verdwijnen.– Félix Guattari, 1989
Gemeente Nieuwe IJssel
Gemeente Nieuwe IJssel is een politiek-artistieke gemeente. De bewoners van deze Open Gemeente zoeken naar manieren om de vraagstukken van onze tijd op dwarsverbonden manieren te begrijpen, daarin te oefenen en daarmee nieuw artistiek en politiek handelen te ontwikkelen. In Gemeente Nieuwe IJssel staat de samenhang tussen de menselijke geest, het sociale en de ecologie van de leefomgeving centraal.Het bondgenootschap van kapitaal en technologie die de verbanden in de wereld afbreekt heeft ook de samenhang tussen deze drie uiteengespeeld; er is onder burgers niet het begin van een idee hoe het drietal mens, maatschappij en milieu, het oude krachtige triumviraat, het oudste netwerk dat aan de nieuwe netwerken voorafging, weer bijeen te brengen.Gemeente Nieuwe IJssel richt zich op het collectieve via het versterken van de enkeling. Zo kunnen beiden zich wapenen – samen maar ieder op een eigen manier – tegen steeds sterker wordende homogeniserende krachten en tegen de afname van variatie. Gemeente Nieuwe IJssel werkt aan initiatieven die het menselijk handelingsvermogen helpen vergroten om zo dwarsverbonden vormen van denken, leven en samenleven mogelijk te maken.Gemeente Nieuwe IJssel is een initiatief van Johannes Bongers. Gemeente Nieuwe IJssel is onderdeel van een artistiek-politieke kosmologie samen met ANDSTERDAM, S.O.O.O.S., Per~soon, Bosje van Bannink en sinds eind 2023 Technotlogy.Deze initiatieven worden geproduceerd door Boolean Works, een artistiek-politieke onderzoekspraktijk sinds 1991.
Open Gemeente
Iedereen kan bewoner worden van Gemeente Nieuwe IJssel, meedoen en nieuwe initiatieven ondernemen. Gemeente Nieuwe IJssel maakt zich los van grondgebonden identiteit en vormt een stroomgebied door Nederland en Europa. Laat van je horen als je geïnteresseerd bent of mee wilt doen.
Vijf programma lijnen
Maart 2022. Gemeente Nieuwe IJssel heeft in de afgelopen twee jaar verschillende inhoudelijke lijnen gestart. Deze lijnen met eigen onderdelen zijn erop gericht variatie en samenhang te scheppen tussen mens, maatschappij en milieu en om nieuwe condities te scheppen voor het denken, handelen en leven. Gemeente Nieuwe IJssel begon met eerst met 'oefeningen', daarna starten we met 'Gemeentelijke Geschenken' en inmiddels is dit uitgebreid naar een nieuwe stad, een politieke partij, het pan-organisme per~soon, een politiek-artistieke projectruimte en een tuin. Gemeente Nieuwe IJssel dijt uit en onderdelen grijpen op elkaar in.Centraal in de projecten staat de samenhang tussen de menselijke geest, het collectieve en het milieu in het licht van dominante technologie en de afnemende handelingsvrijheid. De psyche, het sociale en de leefomgeving staan allen onder hetzelfde regime van bezetting en uitbuiting en moeten daaruit worden bevrijd.
1. OEFENINGEN
De eerste lijn van Gemeente Nieuwe IJssel zijn de Gemeentelijke oefeningen. Oefeningen richten zich op het helpen ontwikkelen en vergroten van per-soonlijk handelingsvermogen en -vrijheid, ook wel agency genoemd. Om als enkeling deze tijd te leren begrijpen en eigen denk- en handelingsvermogen te ontwikkelen, ook om daarmee in gemeenschappen bij te kunnen dragen. Er zijn nu (2021) 15 oefeningen en er volgen meer link.2. GEMEENTELIJKE GESCHENKEN
Gemeentelijke geschenken vormen de tweede lijn. Dit zijn politiek-artistieke geschenken die Gemeente Nieuwe IJssel aan de bewoners van andere gemeenten schenkt en uitwisselt. Gemeentelijke geschenken is een nieuwe manier hoe de mens op micro-niveau in interactie kan komen met instituties op macro-niveau.- DENKMAL is een werk in de openbare ruimte dat in mei 2020 is aangeboden aan de burgers van Gemeente Oude IJsselstreek. DENKMAL is juni 2022 gerealiseerd en wordt begin 2023 geopend. Dan zal ook in de gemeenschap deze boodschap worden toegelicht en verspreid.- ANDSTERDAM is het antwoord op I AMSTERDAM. Amsterdam als marketinginstrument vormde de finale van de afbraak van de mentale en sociale gezondheid en vormde de doodsteek voor het artistiek-politieke klimaat van de stad Amsterdam.Onderdeel van de stad ANDSTERDAM is The AND of History, een publieke interventie in de stad Amsterdam en "De Drie Zusters, een voorstel voor politiek-artistieke kunst in de openbaarheid.- Deelname aan het publieke debat in de vorm van publieke opinie als in "Ja, jetzt brechen wir hier den Scheiß ab' in NRC 11/2021.- SOOOS is een politieke partij die op 17 maart 2022 is opgericht. SOOOS is een ecologische partij, niet van één maar van drie ecologieën: mens, maatschappij en milieu waarin technologie een heel nieuwe invulling krijgt. SOOOS is een noodsignaal (3x S.O.S.) voor de rijkheid en samenhang tussen mens, maatschappij en milieu. SOOOS, dat is afgeleid van 'Socius' dat bondgenoot betekent, wordt als politiek-artistiek geschenk aan alle linkse politieke partijen in NL en EU aangeboden.- Bosje van Bannink
Een fotoportret van 1000+ foto's van een tiny forest in Gendringen, in de Achterhoek. De foto's waren niet voor publicatie bestemd maar ineens gebeurde er iets onverwachts. Bosje van Bannink blijkt een 'Causa Futura' te zijn: het gevolg van een oorzaak uit de toekomst.Bosje van Bannink is als website gepubliceerd en aan de Gemeente Oude IJsselstreek, waarin Gendringen ligt, aangeboden. Link naar Bosje van Bannink.- De Drie Zusters
De drie zusters is het voorstel voor een werk in Amsterdam dat onderdeel uitmaakt van ANDSTERDAM. Bekijk het project op De drie zusters3. GROND
De derde activiteit van Gemeente Nieuwe IJssel speelde zich af in Amsterdam op KNSM-eiland: GROND, een artistiek-politieke kunstruimte. Daar is het radicaal anti-kapitalistische project geeL, Leeg te zien.GROND ontleent zijn naam aan Grond, basis voor aktiviteit, de Joseph Beuys installatie uit de collectie van Museum Boijmans dat al vele jaren ligt te verstoffen in de depots.4. PER-SOON
De mens en de mensheid is haar denk- en handelingsvermogen ontnomen. Kapitalisme en technologie hebben 'onvrijwillig comfort' gebracht en individueel en collectief verzet is uitgedoofd. We introduceren per~soon om handelingsvermogen opnieuw te activeren door de mens te verbinden met alle andere organismen en individuen. Per-soon, Latijn voor door-klank, is een 'relatief' wezen en een pan-organisme. Per-soon biedt een onderkomen aan alle stemmen, menselijk en niet-menselijk. Het sonische karakter van Per-soon verzet zich tegen de hegemonie van het beeld.Per is gericht op pan-ecologisch politiek handelen en Soon - klank, stem, trilling en resonantie- vormt het sonisch repertoire. In 2022 zijn diverse prototypen van per-soon ontwikkeld. Een daarvan is de opera 'Life is Work'. Link naar per-soon.nl5. Technotlogy
We hebben in de periode 2012-2019 gewerkt aan Fazzination, een tegenverhaal op sociale media. Indertijd begrepen we echter onvoldoende dat het niet om het scheppen van andere toepassingen van hetzelfde technologiebegrip gaat maar dat, in de Revolutie der Begrippen, ook het technologiebegrip zelf opnieuw moet worden ontwikkeld.24 november 2022 hebben we Technotlogy geïntroduceerd en 28 November 2023 is het Technotlogy Manifest uitgebracht.Technotlogy verzet zich tegen technologie die in de kern uitsluitend is, die onder het mom van variatie en communicatie bijdraagt aan conflict, homogenisering en sameness.Techniek en kunst putten in het oude Grieks uit elkaars bron, poeisis en techné. Van het verband ertussen, van de liefde tussen hen is niets meer over.Technotlogy is een antwoord op de belangrijkste bedreigingen van moderne technologie. De essentie van technologie is om alle energie te onthullen, deze om te zetten in gebruikswaarde en deze te (her) distribueren. Het primitieve voorbeeld daarvan is het agro-industrieel complex, het actuele voorbeeld is hoe technologie de individiuele en sociale energie oogst, opslaat en doorverkoopt, het ultieme voorbeeld ervan vormt A.I. dat alle menselijke creativiteit oogst en herdistribueert. Uiteindelijk zal het menselijk 'zijnde' een product van technologie worden.
DEZE WEBSITE
Deze website heeft geen menu en bevat de volgende onderdelen. De onderdelen 0, 1, 2, 3 en 6 zijn vanaf 2019 en in 2020 geschreven.- 0. Waarom Gemeente Nieuwe IJssel?
- 1. Gemeente Nieuwe IJssel neemt drie hordes link
- 2. Een introductie op Gemeente Nieuwe IJssel link
- 3. Gemeente Nieuwe IJssel en Aufruf zur Alternative van Joseph Beuys link
- 4. Gemeente Oefeningen. De eerste 15 uitwerkingen link
- 5. Gemeentelijke geschenken. link
- 6. Initiatiefnemers en hun inspiratie link
- 7. Word bewoner, blijf op de hoogte en laat je horen link
- 8. English summary link
- 9. Stichting Nieuwe IJssel info link
0. Waarom Gemeente Nieuwe IJssel?
In de hachelijke situatie waarin de mens en de levende systemen zich bevinden moeten de crises die over de aarde razen in hun samenhang worden bezien. Gemeente Nieuwe IJssel is opgericht omdat het begrip dat de mens over zichzelf en de relatie met zijn omgeving heeft, de drijvende kracht is van de cascade en cumulatie van crises en catastrofes.We stelden ons de volgende vraag: indien de opwarming van de aarde tijdig kan worden gestopt, zal er daarna een andere, gelouterde mens opstaan? Een mens die meer begrip heeft hoe de eigen geest, de sociale gemeenschap en de leefomgeving met elkaar samenhangen? Wij denken van niet. De crises van opwarming van de aarde en de vernietiging van de soorten zijn verbonden met afnemende democratie, groter wordende ongelijkheid en een technologie dystopie waarvan we nog maar aan het begin staan. Op al deze terreinen zien wij steeds minder menselijk handelingsvermogen. Identiteit, als ideaal en illusie, camoufleert de afbraak van het sociale en daaruit volgend de betekenisvolle expressie en uitwisseling van het individu en de groep.
Gemeente Nieuwe IJssel roept daarom niet de groep op, waarvan de sterke cohesie een uitwisseling met andere groepen blokkeert, maar roept de enkeling op het voortouw te nemen om nieuw denken, begrip en handelen te ontwikkelen om de samenleving/het samenleven om te kunnen vormen. Kunst, dat een essentiële rol kan spelen in deze vrijmaking, moet daarvoor opnieuw worden geactiveerd.Er zijn enkele basisinzichten die aan elkaar verwant zijn waarop wij Gemeente Nieuwe IJssel hebben gefundeerd.A. Dwarsverbondenheid
Nu de mens/mensheid de leefomgeving en de aarde heeft aangetast zien we die aantasting terug in de conditie van de sociale en politieke gemeenschap en in de conditie van de menselijke geest. Homogenisering vormt de belangrijkste aantasting. De monocultuur van brandnetels en de braamstruiken aan de randen van de bossen groeien naast agrarische velden en ontstaan daar door een teveel aan stikstof dat over de velden wordt uitgereden: het is een groeiversneller. Maar is deze vervuiling niet dezelfde als hoe sociale media de communicatie versnellen met monocultuur als gevolg? Daarom is massamediale sociale technologie verbonden met raaigras en wit koraalrif, met de afname van diversiteit door sociale groepsdruk, onderwijs controle systemen en de monocultuur die ontstaat doordat de menselijke geest wordt gebombardeerd met tekens van verlangen en angst. En nu bedreigt kunstmatige intelligentie de rijkheid en het ontwaken van de menselijke geest en de vitaliteit van het sociale en politieke lichaam. Technologie blijkt wordend en kunst neemt hier geen afstand van.
B. Organisme = leefomgeving
Maar hoe komt het dat de mens dit over zichzelf afroept? Wat ziet die niet? Hoe denkt de mens dat ze is? Volgens Gregory Bateson, de antropoloog en cyberneticus, bevat Darwins evolutietheorie een cruciale denkfout op het punt van de eenheid van overleving onder natuurlijk selectie. In de evolutietheorie van Darwin is deze eenheid het zich voortplantende individu, of een familielijn. Deze opvatting blijkt echter een grandioos misverstand dat geweldig opbreekt. Bateson keek naar de mens en hoe deze de eigen leefomgeving onleefbaar maakt:'Nu suggereer ik dat de afgelopen honderd jaar empirisch hebben aangetoond dat als een organisme of een verzameling van organismen aan het werk gaat met een focus op zijn eigen overleving en denkt dat dit de manier is om zijn adaptieve bewegingen te selecteren, zijn "vooruitgang" eindigt met een vernietigd milieu. Wanneer het organisme uiteindelijk zijn omgeving vernietigt, heeft het in feite zichzelf vernietigd.' (Bateson 1970)Bateson suggereert dat het organisme, ook de mens, niet bestaat zonder de leefomgeving: de eenheid van overleving blijkt organisme én leefomgeving. Omdat de mens dit begrip niet heeft, nog steeds niet, staan we nu met begrippen die geen samenhang kennen en met kunstmatige tegenstellingen waarmee we ons denken en de wereld opspannen: mens/niet-mens, natuur/cultuur, milieu, ecologie, klimaat, diversiteit en identiteit. Het begrip organisme én leefomgeving vormt een basis van waaruit nieuw te denken en te handelen: mentaal, sociaal en de aarde betreffend.C. De drie ecologieën
De drie zeer korte instructies van Félix Guattari, psychoanalyticus en sociaal filosoof uit 1989 staan diametraal op de geest van onze tijd. Guattari was geïnspireerd door Bateson maar gaat dieper in op de condities waaronder een 'organisme én leefomgeving' het best gedijt. Deze drie instructies laten de innerlijke duurzaamheidstructuur van de drie ecologieën zien. Van de mentale, sociale en omgevingsprocessen en hoe deze drie kunnen dienen als een leidraad in deze hachelijke tijd:- Een ontwakende subjectiviteit
- Een constant muterend sociaal lichaam
- De leefomgeving in een proces van heruitvindingDeze drie staan recht tegenover specialisatie en verkokering, frontaal tegenover mentale afvlakking, tegenover racisme en deze drie verzetten zich tegen de homogenisering door massamedia en landbouwbeleid. En tegen kunst die zich overlevert aan waar het zich van zou moeten bevrijden.Alle drie instructies zijn in verandering, in vernieuwing en ontdekking omdat deze drie niveaus, Guattari spreekt van de drie ecologieën, met elkaar samenhangen. De samenhang moet vitaal blijven: tegen mentale en sociale stagnatie, tegen vernauwing en uitsluiting, tegen homogenisering, tegen ongelijkheid, tegen de dominantie van het collectief over het individu, tegen het stimuleren van geestelijke armoede en tegen het opvoeren van tegenstellingen die het handelen en het denken op slot zetten. Tegen de bezetting van de menselijke verlangens en tegen sociale massamedia.De drie ecologieën van Guattari ontpopt zich tot een felle kritiek op het kapitalisme en vormt een oproep aan de mens. De menselijke geest, de sociale gemeenschap en het milieu bevinden zich in de greep van de uitwassen van het kapitalisme en hiertegen moet zich een vitale leefwereld met rijke begrippen, in verandering en vernieuwing, opstellen. Daar moet kunst zich op richten, want, met Joseph Beuys zeggen wij 'Alleen kunst kan de wereld redden'.Voor GROND, de Gemeente Nieuwe IJssel kunstruimte in Amsterdam, hebben wij deze uitgangspunten uitgebreid met The Three Evils of Society van Martin Luther King Jr., met het Umwelt begrip van Jakob von Uexküll uit 1934 en met het Erweiterte Kunstbegriff van Joseph Beuys. Een andere uitwerking is te vinden in Per-soon, een permanent project van Gemeente Nieuwe IJssel.2023: we introduceren een nieuw technologiebegrip: TECHNOTLOGY. Dit begrip transformeert het huidige DNA dat onder onze informatiesamenleving ligt, de Boolean logica die rond in- en uitsluiting is opgezet, naar een eco-logica die op samenhang is gebaseerd.
1. Gemeente Nieuwe IJssel neemt drie hordes
Eind 2019.
De oprichters van het eerste uur van Gemeente Nieuwe IJssel zijn Johannes Bongers en Arienne van Staveren. Beiden zijn kunstenaar en Johannes is techniek-filosoof en Arienne is socioloog. Zo'n tien jaar geleden rees het inzicht dat de crises van klimaat, perverse sociale en economische ongelijkheid, afnemende democratie en vertegenwoordigen en de technologie dystopie met elkaar zijn verknoopt. Uit deze inmiddels klassieke opsomming van crises vormde zich langzaam het beeld dat niet alleen de aarde en de gemeenschap, het sociale is afgebroken, maar dat ook de ecologie van de menselijke geest is aangetast geraakt. En deze misschien nog wel het meest. Wij ervaren - door afnemende variatie en diversiteit aan ideeën en inzichten, meer markt en media en een groeiende afwezigheid van vreemde organisaties of zigzag denkenden om ons heen - dat het geavanceerde kapitalisme, massamedia en technologie de geesten hebben gelijkgeschakeld en dat dit persoonlijk, sociaal en georganiseerd verzet stagneert. Deze ontwikkeling is er het laatste decennium niet beter op geworden en perverse trends lijken zich exponentieel te ontwikkelen. Dat wil zeggen dat deze trend zich versneld doorzet net nu de dreigingen ook fysieke vormen aannemen en handelen en verzet cruciaal zijn geworden.We moeten duidelijk zijn en onze tekorten erkennen. Ons werk van de afgelopen decennium heeft geen invloed kunnen uitoefenen op de negatieve ontwikkeling. Na jarenlang onderzoek en verschillende interventies ontwikkelden we counter narratives die zich richten op het bestrijden van de massamediale beïnvloeding door sociale technologie onder het motto: bescherm de enkeling en de gemeenschap tegen wat wij zien als een frontale aanval op de menselijk geest en op de sociale, politieke, kennis- en culturele gemeenschap. Vanaf 2012 actief Facebook weren en massamedia analyseren en werken aan Fazzination. Deze periode heeft ons strijdlustig gemaakt maar ook een beetje mismoedig; de diepte waarin de sociale massamediale technologie en andere monoculturele tendenzen de gemeenschappen en de levens zijn binnengedrongen is verontrustend. Tijdens het jarenlang werken aan Fazzination, een digitale kennishub als alternatief voor de homogeniteit van sociale massamedia, hebben we nog directer kunnen ervaren hoe sociale massamediale technologie de structuur en de textuur van het samenleven op aarde ondermijnt en een crisis van kennis en samenhang veroorzaakt.Tegenover zoveel negativiteit, denk ook aan decennia neoliberale politiek in Nederland en de opkomst van fascisme met Trump I als apotheose, staat de openbaring van onafhankelijke denkers: van de kritische theorie en de inspiratie van enkelingen als Martin Luther King Jr., Noam Chomsky, Joseph Beuys, en later Christoph Schlingensief, Félix Guattari, Rosi Braidotti, Jakob Johann von Uexküll en recent Greta Thunberg. De tegenstelling tussen de hachelijke situatie en deze positieve inspiratie brachten ons tot het besluit artistiek-politiek de teugels in handen te nemen. Tegen de keer mogen we wel zeggen omdat sectoraal denken, homogenisering en monocultuur in de haarvaten van de samenleving, van media en ook van kunst en wetenschappen zijn doorgedrongen, die mensen ervan weerhoudt nog grote gebaren te maken. We zijn aanbeland in een cultuur waarin, om met Zygmunt Bauman te spreken, de enorme aandacht voor identiteit de verhulling vormt op de teloorgang van het sociale. Daarom lijkt er geen slechter moment om nu met een initiatief als Gemeente Nieuwe IJssel te beginnen. De aandacht die is er is voor het klimaat, en de strijd die wordt gevoerd voor economische gelijkheid en tegen racisme zijn losse verschijnselen, worden niet dwarsverbonden gedacht en verhullen dat het echte vraagstuk de mens en de opvatting over zichzelf is. Het onvrijwillige comfort waarin deze wil leven verstoort het evenwicht en tast de rijkdom aan van de drie ecologieën: de menselijke geest, de gemeenschap en de aarde.Dat de vraagstukken, ook van democratie en ongelijkheid, wereldwijd en op alle niveaus spelen is een extra aanwijzing dat we niet te maken hebben met aparte verschijnselen en van elkaar gescheiden crises. Onder de oppervlakte van de cumulatie van catastrofale crises zijn deze met elkaar verbonden en verstrengeld. Voor verzet daartegen helpt geen zwaaien met borden of het toespreken van menigtes meer.Met deze vertrekpunten zijn we gaan werken aan een artistiek-politieke kosmologie, een samenhangend toekomstgericht ontwerp van de wereld via de mens en de gemeenschap. Voor de route in dit ontwerp, en voor het begrip van Gemeente Nieuwe IJssel moeten we enkele grote hordes nemen.
De eerste horde: positiviteit
Er is wereldwijd een groeiend bewustzijn en weerstand tegen de uitwassen van het kapitalisme en onderdrukkende systemen. Het verzet en het bewustzijn richt zich vooral de opwarming van de aarde, tegen racisme en economische uitbuiting en tegen de aanslag op het leven door de vlees- en voedselproductie. We zien echter nauwelijks signalen van de dwarsverbondenheid tussen de verschillende crises. Deze verstrengelen zich dieper en zuigen nieuwe uitwassen aan. Mensen richten zich op de losse onderdelen, omdat media deze aanjagen en geatomiseerd injecteren. De fragmentering van de grote gebeurtenissen is het gevolg van het ontbreken van een uitweg over hoe de mens zichzelf in de context van zijn omgeving ziet.Alles goed en wel, we kunnen dat constateren, maar hoe nu verder? Schopenhauer leerde ons als een van de regels voor een beter leven: "Bedenk bij het huidige ongeluk dat het altijd erger kan". De wetenschap dat we ons inmiddels in dat ergere ongeluk bevinden heeft de doorslag gegeven om te breken met de gebruikelijke ziens- en handelswijze van toezien en afwachten, van ‘zo erg kan het toch niet zijn?’Het motto van Schopenhauer bevat een groot inzicht en instructie maar deze dreigende boodschap staat volledig haaks op de tijdgeest. In de publieke opinie en in de sociale massamediale bijeenkomst is positiviteit leidend en voor fundamentele twijfel over de wording van de mens is intellectueel en politiek geen plaats. Positiviteit, ook wel Toxic Positivity genoemd, verdrijft de schaamte van het niet slagen en niet voldoen aan de neo-lib droom en camoufleert de sociale strijd om aandacht en competitie. Ook in de wereld van kunst en creativiteit wordt Schopenhauers boodschap door positiviteits-profeten, iedere sector met een eigen winkeltje, naast zich neergelegd en wordt negativiteit actief bestreden. Sociale massamedia, waaronder publieke radio, online media en tv, activeren en koesteren deze verlangens naar positiviteit. De mens deugd! Negativiteit jaagt de adverteerders weg.Voor ons kunstenaars en denkers moet de vraag over de toekomst van alle levende systemen gaan over of de huidige begrippen nog wel leidraad zijn en/of handelingsperspectieven voldoen om aan de systeemcrises het hoofd te bieden. Op deze basisvraag zou de kunst, als hoeder van de geest van de levende systemen, een antwoord moeten kunnen formuleren. Als daar, zoals nu, geen poging toe wordt ondernomen, houdt het liefhebberschap voor kunst en filosofie de huidige patstelling in stand en worden kunst en cultuur ontmaskerd als een leefstijl waarin een radicaal bevestigende, op het leven gerichte instelling ontbreekt.
De tweede horde: sociale stagnatie door technologie
“The first question is ‘As individuals what can we do? The answer is practically nothing! What could be done and always has been done in history is by people who are organized. The labor movement, civil rights movement, women’s movement, anti-war movement, environmental movement. These can do things. And that’s one of the reasons why powerful systems are so intent on atomizing people.”
Noam Chomsky (2015, The Civil Rights Movement)We hebben duidelijke aanwijzingen dat in de afgelopen twintig jaar het individu en de gemeenschap in ieders wil om tot uitdrukking te komen, is vastgelopen. Massamediale technologie heeft het buiten als ruimte voor de verwerkelijking en voor de interactie tussen individu en groep gesaboteerd. Dit heeft het onmogelijk gemaakt nu nog een 'movement' te vormen die niet over identiteit maar over de samenhang van geest, gemeenschap en aarde handelt.In onze ervaring, als mediastrategist, socioloog en met kennis van de werking van sociale technologie en hun architectuur valt in de quote van Chomsky, vooral de laatste zin over atomisering op. Deze ligt voor de hand, individualisering ondermijnt het sociale. Maar volgens ons ligt het vraagstuk net een slag ingewikkelder en is het noodzakelijk dit aan het licht brengen om ooit nog een ‘movement’ te kunnen vormen.We hebben onderzocht wat nu precies de verhouding en werking is tussen sociaal en het individu binnen sociale massamediale technologische systemen. Waarom bewonderen we Greta Thunberg maar zijn we als individu niet in staat haar na te volgen en waarom zijn we - als onderdeel van een groep - niet meer in staat één front te vormen? Want dat zijn de twee verzetsroutes: via de enkeling of via de groep, collectief verzet. Onze visie is dat de massamediale systemen zowel het individu atomiseren en verarmen, waarover Chomsky spreekt, maar ook actief het groepspotentieel dat gericht kan worden voor verzet en actie, saboteert voor eigen gewin. Sociale massamedia technologie saboteert de op het leven gerichte interacties tussen de menselijke geest, het individu en het sociale. De sociale massamediale systemen hebben de groep en het individu (en het nieuws en het spektakel etc) nu al enkele decennia jaar in de greep. De horde die moet worden genomen is de verwoestende werking van deze systemen voor gebruikers begrijpelijk te maken en aan te tonen hoe deze de menselijke energie voor verandering en verzet onderdrukken.Sociale massamediale technologie werkt verraderlijk complex. Het schakelt sociale activatie (the movements) uit door het individu in het centrum te plaatsen en deze heel sterk uit te vergroten, in een eigen Umwelt van tijd, plaats, aandachts-tiggers en conversie. Alles draait om dit individu; dit komt overeen met de atomisering waarover Chomsky spreekt. In de eigen Umwelt wordt de illusie levend gehouden dat het individu zich in een op het leven, en in een 'op het zin geven aan de eigen werkelijkheid' gericht netwerk met anderen bevindt. De levenskracht van het punt in deze netwerken te zijn, blijkt echter volledig afhankelijk van de waardering of afwijzing van de groep over het individu en het individuele. Toegang heerst over de inhoud. Het individu is geatomiseerd als in Bentham's panopticum, staat permanent onder stress of er nog wel aansluiting is. Deze verbinding te checken (of papa en mama het kindje niet alleen laten), is tot levensbehoefte omgevormd. Vervolgens voeren de technische systemen hun algoritmische verdeel en heerspolitiek uit op het niveau van de groep, zet groepen subtiel tegen elkaar op, sluit daarvoor gebruikers in en uit, voegt nieuwe inhoud toe en vergroten verschillen uit tot waardevolle content voor de circulatie van kapitaal. In dit proces is het individu, ongewild en onbewust, niet langer de node in het netwerk maar de enabler van sociale inactiviteit en politieke lethargie. De lege lussen van de newscycles houden het individu en de gemeenschap alert en opgewonden, met het doel beiden verzetsenergie-technisch uit te putten. Eenmaal binnen is er geen ontsnappen meer mogelijk.In de Ezra Klein Show van 27 april 2021 vertellen twee bekende gecancelde mediafiguren dat ze, nadat ze waren uitgespuugd door hun peers, blij waren dat ze, via dezelfde kanalen die hen had buitengesloten en wetende hoe de platforms en de gebruikers daarop werken en ieder daar hun voordeel mee doen, direct weer aan de slag konden. "I wouldn’t have had this option without the platform that got me fired. There’s something frustrating about that because, at one level, I was like, I should get the hell off of this thing. It’s cost me nothing but grief, but it’s been the only way that I was able to just get back on my feet almost immediately."Hoe de gebruikers van deze systemen, dus iedereen, te confronteren met deze gevangenschap? Het individu raakt gekrenkt en reageert verbolgen wanneer de agency, die het niet heeft, wordt betwijfeld. Henk Oosterling spreekt over het onvrijwillige comfort. Maar het benoemen van deze bloedeloze onvrijheid, die ten koste gaat van mensen en van menselijke waardigheid, leidt tot verontwaardiging op het dreigend verlies van het comfort, en niet tot opluchting over de bevrijding van de onvrijwilligheid ervan. Dat is de kracht van The Engineering of Consent (Chomsky), een van de grote krachten van het kapitalisme, om mensen uiteindelijk tegen hun eigen belangen in te laten handelen.Om als Gemeente Nieuwe IJssel en dit wetende, het individu uit te nodigen uit deze constructie te stappen en om het enkelingschap op zich te nemen, is vanuit het perspektief van de gebruiker eerder een poging het handelingsvermogen verder te verzwakken dan een route dit te heroveren. Het gedrag dat hoort bij een verslaving beïnvloeden kan alleen met het werken aan nieuwe habits.
De derde horde: het kantelen van het verzetsperspektief
Wij vroegen ons vervolgens af hoe de mens in de huidige hoe-danigheid zou kunnen zorgdragen voor de toekomst van alle levende systemen. De huidige mens-instelling heeft geleid tot de hachelijke situatie: binnen 150 jaar is de wereld leeg geplunderd en daarvoor wordt ook niet-menselijk leven opgeofferd. Waarin moet de mens veranderen of waarmee moet deze anders omgaan om een toekomstgerichte verandering mogelijk te maken? Dat wil zeggen dat het alle niveaus moet aanraken.Wij zien in de filosofie, en vooral in de Critical Posthumanities, heel sterke analyses van de hachelijke situaties. Uit de aard van de academische praktijk worden daarbij geen handelingsperspectieven of verzetsroutes aangeboden. Door het tekort aan handelingsgerichtheid en daardoor het ontbreken van ervaring in de daadwerkelijke dynamiek van verzet, blijft iedereen voetstoots aannemen dat de route van politieke en sociale verandering en verzet via de wij, ons, groep, gemeenschap en sociaal verloopt en moet verlopen. Zeker vandaag de dag, nu het individu groepstechnologisch is bewerkt en er geen ander perspectief meer beschikbaar is dan het sociale.Maar wanneer dat sociale verzetsperspectief zo dominant is zullen er dus ook wel aanwijzingen zijn dat deze route succesvol is. De situatie overziend heeft, wat wij de sociale route noemen, in de afgelopen veertig jaar niets kunnen inbrengen tegen de krachten van het hyper-kapitalisme en hoe het onuitputtelijke verlangen van de mens daarin wordt bewerkt. Uit de quote van Chomsky hierboven, en van Beuys verderop over hetzelfde, zijn de genoemde movements niet meer opgevolgd door nieuwe. De sociale route werkt niet meer.Maar dus? is dan de vraag.Over de sociale route en de effectiviteit van verandering en verzet langs die route bestaat tot nu toe geen enkele twijfel. Desondanks is er geen enkele aanwijzing dat dat gaat veranderen. 'Het erger worden' van Schopenhauer, erger dan de nu al urgente vraagstukken waarvoor de mens/mensheid zich ziet geplaatst, wordt door deze blinde vlek bewaarheid. Is er een andere dan de sociale route beschikbaar?
De nieuwe route
Op dit punt aangekomen moeten wij als kunstenaar en denkers echt aan het werk en de wereld er van overtuigen dat er een route beschikbaar is uit deze situatie. Een route die voor de hand ligt maar die de afgelopen decennia over het hoofd wordt gezien. Een route die volgens ons als enige aantoonbaar dingen heeft veranderd, de wereld heeft geïnspireerd en die zowel de menselijke geest aanspreekt en activeert, de gemeenschap voedt en meerstemmigheid geeft en die tot een positieve en vreugdevolle verhouding met de leefomgeving en de aarde leidt. Dit moet dan wel een voorstel zijn dat diametraal staat op de huidige tijd en zich daar radicaal tegen verzet.Gemeente Nieuwe IJssel is opgericht om de weg van de enkele mens, de enkeling, op te zoeken, het handelingsvermogen van de enkeling op de anonieme grootheden terug te veroveren en van daaruit gemeente, gemeenschap opnieuw op te bouwen.
2. Een introductie op Gemeente Nieuwe IJssel
Gemeente stamt van meent en echoot door in gemeenschappelijkheid. Gemeenschappelijk werken aan de toekomst van alle levende systemen is ons doel, maar voor de weg er naartoe kiezen wij een heel andere richting dan sociaal, politiek of vanuit een milieustandpunt gangbaar is. In Gemeente Nieuwe IJssel ontwerpt de enkeling - mens en niet mens - de wereld en zoekt naar manieren om nieuw handelingsvermogen te ontwikkelen. Handelingsvermogen is de combinatie van gezamenlijke oriëntatie en daadkracht. In het Engels agency. Enkeling, voorheen spraken we van de enkele mens om het begrip in-di-vidu te vermijden tot we enkeling bij Nietzsche tegenkwamen. Als voorbeelden van enkeling denken wij aan Greta Thunberg, Joseph Beuys, Martin Luther King (recentelijk Amanda Gorman), die vrij van groepsdruk, als enkeling opkomen voor het gemeenschappelijk belang en voor de balans tussen alle levende systemen. Deze voorbeelden zijn natuurlijk sterren, maar zij hebben een ding gemeenschappelijk: handelingsvermogen, een zekere onverstoorbaarheid en een bevestiging in de toekomst.10%mensheid en de drie ecologieën
10% van de mensheid, namelijk alleen de Westerse mens, deze '10%mensheid' heeft in de korte periode dat zij de aarde bevolkt het menselijk en niet-menselijk leven in zijn aard verstoord. Dit betreft niet alleen wat we nu natuur en mi-lieu noemen en dat alle aandacht opeist maar misschien wel het allerbelangrijkste blijft daarin ongezien.De 10%mensheid heeft niet alleen de balans in één ecologie verstoord maar in en tussen drie ecologieën. Het begrip 'drie ecologieën' lenen we van een Franse filosoof, anti-psychiater en activist Félix Guattari. Hij werkte zijn hele leven in La Borde - De Grens - een psychiatrische kliniek onder Parijs die hij mede had opgericht. In 1989 schreef hij in 'De drie ecologieën' dat de ecologie van het mi-lieu moest worden uitgebreid met de ecologie van de geest, van de psyche en met de ecologie van de sociale en politiek-economische gemeenschap. Deze drie ecologieën zijn verstoord geraakt door de uitwassen van het kapitalisme en Guattari pleit voor een herstel van de balans tussen alle levende systemen. Hij schetste in 1989 als Franse filosoof in een Franstalig boek, in een bijzin want hij kon niet bevroeden welke kant het nog op zou gaan, hoe Donald Trump zijn huurders in New Jersey racistisch uitbuitte en legde het verband met een crisis in een andere ecologie, de invasie van algen in de lagune van Venetië. De ene vervuiling en bezetting staat in verband met de andere. Guattari dacht dwars door de bestaande ecologieën en categorieën en dwarsverbonden kon hij in de toekomst kijken.Terwijl voorheen de drie ecologieën zich in een evenwicht bevonden, waarin verandering en aanpassing mogelijk blijft, zitten we nu in het Antropoceen, in het hyper-kapitalisme, verstijfd van angst en onvermogen gevangen in onze eigen verlangens. Deze situatie is niet veroorzaakt door iets buiten onszelf maar door iets in onszelf waaraan we ons vrijwillig onvrijwillig en met volle overtuiging hebben overgeleverd.Als oprichters van Gemeente Nieuwe IJssel denken wij bij te kunnen dragen aan het omvormen van de hachelijke situatie. Alleen niet met de bekende middelen en begrippen en alleen via een grote omweg. In het maken van een omweg herkennen wij ons in het paard uit het schaakspel. Het hyper-kapitalisme maakt geen uitweg naar voren mogelijk, geen zwaaien met borden, die weerstand wordt geabsorbeerd als nieuws, als innovatie en zelfs diep menselijk verzet wordt omgevormd in media spektakel en content. Je moet met een andere instelling én naar andere dingen kijken dan naar wat continue geïnjecteerd wordt.De strijd van antiracisme en voor democratie, de strijd tegen economische ongelijkheid, tegen uitsluiting en voor een dierloze consumptie zijn vormen van verzet die wezenlijk met elkaar zijn verbonden. Je kunt niet naar buiten wanneer iets alom is en je er middenin zit. Maar hoe dan ook, we zijn mens en we zijn kunstenaar, en die moeten het doen. We zijn het aan onszelf verplicht. Gemeente Nieuwe IJssel, wonen in de derde natuur is in deze impasse onze volgende zet.Om aan de fuik te ontsnappen en als het paard te springen kiezen wij voor het perspectief van de enkeling die de verandering in zich meedraagt. De moderne mens, het in-di-vi-du, is het enkelingschap afgeleerd waardoor er ook weinig over bekend is. Zonderling, eenling, en zelfs mentaal betwist zijn associaties als je mensen bevraagt op wat zij denken dat een enkeling is.Omdat er weinig bekend is en er geen cultuur om de enkeling bestaat gaan we in Gemeente Nieuwe IJssel oefenen. Oefenen om als enkeling meer handelingsvermogen te ontwikkelen, om zelfstandig onderdeel van de wereld te worden en er actief aan te ontwerpen. Om te denken, bouwen en wonen. This power is the capacity to act, the power to exist and the power to enjoy (Moira Gatens, 2019).Gemeente Nieuwe IJssel is een toekomst scenario dat in het hier en nu wordt uitgevoerd. Gemeente Nieuwe IJssel is een politiek-artistieke Gemeente en stroomt langs per-soonlijke, sociale en natuurcultuurlijke verbeelding.Je kunt je hieronder aanmelden om bewoner te worden, een bericht achter te laten en om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen. We hebben geen sociale massa mediakanalen beschikbaar, dat kun je begrijpen uit bovenstaand. Dus we moeten het van mond-op-mond hebben dus zeg het voort. Laat van je horen!Bezoek ook Boolean Works waar meer van ons werk te zien is.
3. Gemeente Nieuwe IJssel en 'Aufruf zur Alternative'
in 1978 publiceerde Joseph Beuys in the Frankfurter Rundschau het paginagrote pamflet: 'Aufruf zur Alternative'. Hierin riep hij op te gaan samenwerken aan de omvorming van de samenleving. "ES GEHT UM DEN DURCHBRUCH IN EINE NEUE SOZIALE ZUKUNFT". Beuys plaatste de oproep in een krant, het internet bestond nog niet, de tijdruimte compressie moest nog plaatshebben, en de dreigingen die de samenlevingen ondergingen waren anders geworteld en gericht dan die van vandaag. Een dreigende atoomoorlog, die Gefahr der atomaren Weltvernichtung, armoede en sociale en arbeidsongelijkheid vormden de grote thema's en vrijheid en solidariteit domineerden het toenmalige discours. Gemeenschappelijk is de ecologische crisis die ook in de jaren zeventig al grote aandacht opeiste maar toen was gericht op verzuring en vervuiling. Het huidige hyperkapitalisme stond nog in de kinderschoenen van het 'grootkapitaal', de globalisering van kapitaal zou pas in de jaren '90, onder invloed van technologie zijn beslag krijgen. Het communisme en de DDR waren relevant als tegenkracht. Deze diende als een alternatief voor de sociale en ecologische afbraak veroorzaakt door het Westerse kapitalisme. Maar in zijn pamflet klaagt Beuys zowel het Westen als het Oosten aan, de aarde en de gemeenschappen worden door beide politieke systemen uitgewoond: KAPITALISMUS UND KOMMUNISMUS HABEN DIE MENSCHHEIT IN EINE SACKGASSE GEFÜHRT.Het doel van Beuys' pamflet 'Aufruf zur Alternative' was een doorbraak te forceren in de schepping van een sociale en ecologische toekomst. Het pamflet begint met de crisis van het bewustzijn en de innerlijkheid. Voor deze doorbraak is 'Hoe we moeten denken' belangrijker dan 'Wat we moeten doen'. Via een uitgebreide politieke analyse waarin DAS GELD UND DER STAAT de machtsmiddelen zijn geworden voor wie hierover controle heeft, ontwikkelt het pamflet zich naar een uitweg, DER AUSWEG, waarin de mens weer centraal komt te staan. Via de herschikking van arbeid en inkomen en de functieverandering van geld komt Beuys uit op het opnieuw vormgeven van het 'sociale organisme'. Hier is Beuys oproep het meest revolutionair omdat er wordt gestreefd naar nieuwe verhoudingen tussen werknemers en bedrijven die uiteindelijk de rol van de staat en de macht van het geld moeten gaan ondermijnen.Naar het eind van de oproep, WAS KÖNNEN WIR TUN? staat centraal het komen tot een 'Revolution der Begriffe' waarmee hij bedoelt dat alle denken dat heeft geleid tot de huidige situatie ondervraagd en omgevormd moet worden. Daartoe heeft Beuys de FREE INTERNATIONAL UNIVERSITY opgericht. Voor de omvorming van de economie ontwikkelt hij de DRITTEN WEG en voor de politieke versterking en een nieuwe democratie roept hij alle welwillende groepen op samen te werken: EINHEIT IN DER VIELFALT.Beuys kiest een verzetsaanpak die nadrukkelijk via de groep, groepsinitiatieven en structuren loopt. Daarin is 'Aufruf zur Alternative 'geen uitzondering op eerdere politieke manifesten. Maar Beuys zelf is een kunstenaar, een enkeling en een van de voorbeeldigste verander-agenten van de 20e eeuw, de publicatie is daarvan het bewijs. Echter wanneer het op een echte doorbraak en omwenteling aankomt, wetende wat er van de eerdere is terechtgekomen, roept hij niet de enkeling op (de lezer die zich in zijn enkelingschap verplaatst) maar richt zich desondanks tot de massa en stelt een omwenteling voor via de groep, de sociale route. Hoe dichter Beuys bij het concrete plan komt hoe veelvormiger de oproep wordt en hoe minder de enkeling in zijn verhaal nog een rol speelt. Als Beuys' beroemde motto "Jeder Mensch ist ein künstler" waar is, dat de enkele mens een opdracht heeft via de verbeelding, het handelen en in het samenleven zichzelf en de gemeenschap te vormen waarom wordt dan de verzetsroute langs de groep en niet via de enkeling voorgesteld? Over deze vraag gaat Gemeente Nieuwe IJssel: de stem van de enkeling is waar wij ons op richten.Was 'Aufruf zur Alternative' niet al in 1978 een utopische oproep, na 1978 hebben zich veranderingen voorgedaan die de verzetsroute via de groep voor altijd onmogelijk hebben gemaakt. Maar dat niet alleen: het werk van Beuys geeft sterke aanwijzingen, inspiratie en instructie hoe het voor iedere enkeling mogelijk is de balans tussen het mentale, sociale en ecologische per-soonlijk te onderzoeken en via deze per-soonlijke route tot de vereiste Revolution der Begriffe te komen.Twintig jaar na de oproep in de Frankfurter Rundschau heeft de zo verlangde sociale doorbraak zich op meer dan radicale wijze voltrokken. Deze sociale revolutie kan met recht worden gezien als het begin van een nieuwe tijd en werd wereldwijd bejubeld, en nog steeds, een groot deel van de wereldbevolking heeft zich daarom bij deze revolutie aangesloten. Het is een sociale doorbraak die zijn weerga niet kent. In deze sociale revolutie is het sociale omgevormd in door technologie gedreven sociale massamedia. Deze technologie is geen menselijke uitbreiding maar een economische onderneming die ten koste gaat van degenen die het betreft. Door het kapen van de term sociaal en de overheveling daarvan in sociale media heeft deze massa-mediale groepstechnologie, totaal tegengesteld aan wat Beuys en de rest van de linkse beweging voor ogen had toen ze het hadden over een sociale doorbraak, niet alleen het sociale van alle variatie, rijkdom en potentie gestript maar ook de individuele mens, de enkeling, heeft de menselijke uniekheid ingeleverd en is het laatste restje agency, handelingsvermogen, verloren. In deze homogenisering kunnen de menselijke verlangens technisch en zakelijk gezien het best worden gekanaliseerd. Mensen en groepen maken nu massaal vrijwillig onvrijwillig onderdeel uit van deze massa-mediale technologie die is gebouwd op een economisch principe waarin zonder vergoeding toch arbeid wordt verricht.Hoe nu aan het beroemde motto van Beuys - “Jeder Mensch ist ein Künstler’ - inhoud te geven als de mens is afgedaald naar consument, de richting van de eigen verlangens niet zelf kan beïnvloeden en zich vrijwillig aan onvrijwillig comfort overgeeft?De menselijke relaties zijn nu technologisch gekanaliseerd en worden gekapitaliseerd en daarmee heeft ook de kunst het nog laatst overgebleven verzet ingeleverd. Opgegeven ten behoeve van spektakel en de circulatie van beeld. Eigentijdse technologie is beeld-verslindend en vergroot alles dat verschil kan veroorzaken. Musea en kunst-overheidsinstellingen hebben zichzelf door spektakel en sociale technologieën onschadelijk gemaakt en geven zich hier dagdagelijks vrijwillig aan over. Kunst en de sector ontneemt zich, door zich hier niet tegen te keren, de mogelijkheid van enige verander-betekenis voor de wereld te zijn, met meer dan modieuze boodschappen, juist nu dat zo nodig is. Verbonden zijn is belangrijker geworden dan in verzet te komen. Het sluiten of verwijderen van Facebook en Instagram accounts is zelfs voor de meest activistische instellingen onmogelijk gebleken. Dit is de kracht van het hyperkapitalisme waarin mensen zich vrijwillig overgeven aan onvrijwillig comfort.In de cumulatie van crises waarvoor de mens/mensheid zich geplaatst ziet komt kunst niet voor. De opeenhoping ervan is bijna een cliché maar hoe de crises onderling verbonden zijn door het geavanceerde kapitalisme is dat niet: de opwarming van de aarde, het verlies van bio-diversiteit, de homogenisering van de menselijke geest, de on-staat van de democratie, perverse economische ongelijkheid en de splijtende sociale massamediale technologie die mensen en gemeenschappen gevaarlijk tegen elkaar uitspeelt en die tot een epistemologische crisis van kennis en informatie heeft geleid. En het lifestyle succes van vegetarisch en eerlijk voedsel heeft er niet voor gezorgd dat er minder vlees wordt gegeten.Kenmerkend voor de huidige situatie is dat de afzonderlijke crises elks eigen verzets- en belangengroepen hebben aangetrokken die sectoraal zijn ingesteld, naar het voorbeeld van de bedrijfstakken en de verticale domeinen in de samenleving. Deze lobby accepteert niet dat de ene crisis met de andere in verband wordt gebracht of vermengd, het is als bij Pepsi over Coca-Cola beginnen. Het compartimenteren garandeert ook continuïteit: in de marketing leidt dwarsverbondenheid tot verzwakking. Maar verticalisering en silovorming is bullshit, gethematiseerd voor de massamedia. De crises zijn in de werkelijkheid verstrengeld en beïnvloeden elkaar en deze kluwen trekt telkens weer nieuwe uitwassen (en spektakel) aan.Opvallend verschil tussen nu en de jaren zestig en zeventig is dat in het denken de dwarsverbondenheid tussen sectoren (en crises) helemaal is verdwenen. De wereld is geverticaliseerd en daar dwars doorheen verbinden, transversaal, levert geen spektakel op en het breekt bestaande machtsverhoudingen af. Joseph Beuys ging juist van dwarsverbondenheid uit maar ook voor Martin Luther King maakte racisme, slavernij samen met het klimaat onderdeel uit van een economie van de dood. King kreeg in zijn eigen tijd kritiek voor het maken van deze verbindingen omdat het van de zaak, van het anti-racisme en van de strijd om gelijke rechten zou afleiden. Voor ons wijst het juist op wat wij de dwarsverbondenheid achter de bedoeling noemen.Verzet voor de enkele zaak maakt zo steeds meer gebruik van marketing die zich niet laat afleiden van de boodschap. Oog op de bal. Maar het risico is levensgroot dat de agenda van crises daarmee alleen maar groeit, de groei van het aantal zaken, terwijl de onderliggende onbalans niet meer herkend wordt. Losse klimaatmaatregelen en de privacy discussie binnen de technologie dystopie zijn er een voorbeeld van, dat enkelvoudig gemaakte vraagstukken als content dienen waarna maatregelen oplossen in een brei van argumenten en belangen. Lijkt ons een zaak van artistiek-politieke bewustwording.Het zoeken naar de balans tussen de menselijke geest, een levende gemeenschap en een gezonde leefomgeving, de aarde, was 50 jaar geleden nog het uitgangspunt voor strijd en verzet. De groep en sociaal verzet tegen de onbalans had indertijd nog potentie. Vandaag de dag worden verzetsmogelijkheden geabsorbeerd, gebroken en geatomiseerd door sociale technologie, door vrijwillig onvrijwillig comfort en de teloorgang van solidariteit heeft een bundeling van zaken geblokkeerd. Des te meer reden om bovenlangs de samenhang tussen de verschijnselen hoorbaar en ervaarbaar te maken waarbij de menselijke geest en het sociale verband veel meer aandacht verdienen. De mens is weliswaar deel van de natuur en woont op de aarde maar het blijkt moeilijker voor de rijkheid van de eigen geest en de variatie in de gemeenschap op te komen dan voor de afbraak van de aarde.Greta Thunberg ontving de Nobelprijs omdat zij als enkeling de wereld de weg wees. Dit maakte diepe indruk. Ook omdat het laat zien dat een enkeling nog steeds de stem van de ziel van de gemeenschap kan vertolken. Zij is met recht een per-soon, een door-klank. Zij bezit wat wij per-soonlijk handelingsvermogen noemen. Maar het lijkt ook dat zij tot iets in staat is dat anderen niet of heel moeilijk kunnen realiseren. Greta Thunberg zegt hierover: “We zijn niet erg goed in liegen en we vinden het meestal niet leuk om deel te nemen aan het sociale spel, waarop de rest van jullie zo dol lijkt te zijn. Ik denk dat wij autisten in veel opzichten de normale zijn en dat de rest van de mensen behoorlijk vreemd is, vooral als het gaat om de duurzaamheidscrisis."Het werk en leven van Martin Luther King, Joseph Beuys en Greta Thunberg en in 2021 met Amanda Gorman, misschien wel bij kunstenaars in het algemeen, draait om handelingsvermogen. Handelingsvermogen is altijd toekomstgericht en een uitdrukking van vitaliteit. De enkele mens, de enkeling die geen kunstenaar is en vrijwillig onvrijwillig onderdeel is van de groep heeft weinig per-soonlijk handelingsvermogen kunnen opbouwen en nauwelijks toegang tot dwarsverbondenheid. De mens als enkeling moet daarom kunnen opstaan. Maar hoe dat opstaan te denken? En hoe dat te doen? Of hoe dat te leren of af te leren? Hoe dat te oefenen?
4. Gemeente Nieuwe IJssel is oefenen
We hebben het begrip oefenen van de filosoof Peter Sloterdijk geleend. Oefenen baart kunst. Voor ons is kunst een praktijk die met het leven en het samenleven is verbonden.Is het leven ons ‘project’? Of is het juist het oefenen waaraan we ons, als in een ritueel, overgeven, dat ons het onwaarschijnlijke brengt? (uit ISVW masterclass over Sloterdijk's 'Je moet je leven veranderen')Oefenen is niet het oefenen ín iets, of vóór iets maar oefenen is onderdeel van wording, van het proces van worden. Oefenen is een houding die het mogelijk maakt jezelf opnieuw uit te vinden, niet om jezelf te verbeteren, maar om op andere plekken uit te komen dan vooraf gedacht omdat oefenen iets anders is dan werken aan output of aan resultaat. Oefenen is een manier om het per-soonlijk handelingsvermogen te vergroten, je geest met de wereld te verbinden. Oefenen kan en moet alle kanten op bewegen, omdat voor de grote vraagstukken die voorliggen, voor ieder individueel, voor de gemeenschap en voor de aarde geen 1-2-3 routes bestaan. Veel sporen, kort en lang, kris-kras door elkaar, alleen en samen is ons credo.Voor kunstenaars is hun leven/werk oefenen. Qua vorm zijn de Gemeente Nieuwe IJssel oefeningen verbonden met kunstenaars als Lawrence Weiner, Stanley Brouwn, Georges Perec, Ulay & Marina en met een echo naar Max Frisch, en met de conceptuele en performance kunst uit de '60 en '70-er en 80-er jaren. Voorbeelden daarvan zijn natuurlijk Joseph Beuys, Bruce Nauman of Vito Acconci maar ook Richard Serra, een hardcore beeldhouwer zou je toch zeggen, oefende op zijn manier in de vlammendste massamedia-kritiek die we tot op vandaag kennen. "Television Delivers People" (1973). Recent (december 2021) zagen wij Cesare Pietroiusti die oefenen een heel nieuwe inhoud geeft.In onze tijd staan alle ecologieën onder druk en de hachelijke situatie tast alle menselijk en niet-menselijke leven aan. Oefeningen moeten daarom op het allerkleinste en op het allergrootste zijn gericht, op de tijd en op de plaats, op het levende en het dode, op het lichaam, op de geest en alles daartussen, op objecten en op de verbeelding en op alle samenwerkingen. Jezelf in al deze dimensies ervaren is op zichzelf al een grote oefening die helpt om onderdeel te worden van het geheel. We bieden hieronder enkele oefeningen aan, werken daar aan en nodigen jou uit jouw oefeningen met ons te delen. We willen met Gemeente Nieuwe Ijssel een platform voor deze oefeningen worden.Een eerste reeks oefeningen hebben we op deze website geordend. Oefenen kun je alleen doen, met en tussen mensen en met dieren, planten en dingen. Oefenen in artistiek burgerschap, oefenen in bouwen van kunstinitiatieven, oefenen om jezelf opnieuw uit te vinden. Oefeningen kunnen waarnemingen zijn, handelingen, artikelen, performances, kunstwerken, openbare bijeenkomsten, acties, feesten of presentaties. Gemeente Nieuwe IJssel biedt vanaf de zomer 2021 ook plaats om samen te oefenen. In de Achterhoek en in Amsterdam.Gedurende Corona konden wijzelf niets fysieks organiseren en zijn we begonnen met het uitwerken van eigen oefeningen. Tot nu toe zijn dat oefeningen geweest in politiek-artistiek burgerschap. Bekijk hier deze eerste publieke oefeningen zoals ANDSTERDAM, DENKMAL en GROND.
Gemeentelijke Oefeningen
De onderstaande rubrieken met oefeningen zijn losjes gegroepeerd. De oefeningen zelf worden met een tekst ingeleid waarna een of meerdere instructies volgen. Het aantal ervan wordt aangeduid met (3). Soms volgt er ook een inhoudelijke verdieping op de oefeningen. We werken aan alle openstaande onderwerpen. De lijst wordt steeds langer.De vorm van de oefeningen is vrij. Ook jij kunt oefeningen bijdragen. Neem hiervoor contact met ons op.Richtlijnen voor nieuwe oefeningen zijn de volgende:
1. Oefeningen ontwikkel je bottomline voor jezelf. Je kunt alleen via jezelf iets veranderen.
2. Oefeningen heb je zelf uitgevoerd. Het is de eigen verwerking ervan waardoor je ervaart wat het doet. Hiermee ben jij dus ook de beste proefper-soon.
3. Oefeningen dienen aan te zetten tot het maken van inhoudelijke dwarsverbindingen. Dwarsverbindingen leiden je weg van homogeniteit en verstoren vaste denkkaders in specifieke vakgebieden en brengen raamwerken aan het licht die staan opgesteld tussen jezelf en de wereld.
Op de aarde zijn
- Body language (3)
Deze oefening gaat over het meest concrete en het meest abstracte: tijd en het lichaam.Tijd is de afgelopen drie decennia heel dichtbij gekomen en raakt tegelijk steeds verder van de mens verwijderd. Deze spanning is inherent aan tijd, daarover schreef Augustinus en Proust en recenter heeft Safranski tijd breed in kaart gebracht. Literatuur, film, muziek en games vormen zich in tijd, zijn en tijd zijn met elkaar verbonden; toch domineert in de cultuurtheorie, in de wetenschappen en in de technologie, ruimte en lokaliteit over tijd en temporele concepten. Natuurlijk omdat ruimte concreter is dan tijd, we zijn en nemen zelf ruimte in, waarmee we materieel met alles zijn verbonden. Toch is onze intuïtie dat de dimensie tijd een steeds grotere invloed op de mens en zijn begrip van het leven en de aarde krijgt en dat de diepste menselijke veranderingen zich aankondigen via het zijn in de tijd. Dit voltrekt zich niet door een sterkere manifestatie ervan, wat je gewend bent wanneer iets de aandacht opeist, maar door een groeiende afwezigheid en verwijdering ervan die vreemd genoeg een diep-temporele dimensie, die de mens is, oproept.OEFENING 1
Ga op een stoel zitten en sluit je ogen. Beweeg de vingertop van je wijsvinger heel langzaam naar de zijkant van je wijsvinger van de andere hand. Je nadert het lichaam - met je eigen lichaam - en hoe dichterbij de huid, heel langzaam, in de verte voel je de warmte van de vinger. Tussen het eigen vlees.*Het menselijk lichaam weet dat er contact gaat komen, net als een teek die tot 18 jaar kan wachten tot een hond onder zich doorloopt waarop de teek zich laat vallen. Die geur, warmte of geluidstrilling komt van een levend lichaam. De mens kan deze sensatie 18 maal per seconde onderscheiden. De tijd van de mens wijkt af van de tijd van elk ander organisme. *Streel nu je onderarm en je hand, pak je arm en je hand vast. Probeer je voor te stellen dat deze arm niet tot jouw lichaam behoort maar deel is van een dode per-soon. Verdring het eigen gevoel en maakt ruimte voor het dode lichaam.Sluit je ogen. Herinner je je lichaam uit je jeugd. Schuif in je beelden tussen jong en oud, mens en dier, dood en levend vlees.OEFENING 2
Nu de tweede oefening die gaat over hoe de ontmoeting met een dood dier wordt verbonden met jouw eigen leven. Een herinnering van het statige respect bij het dragen van een dood dier dringt zich op. Een overleden huisdier, een aangereden eekhoorn maar ook de bekende performance van Beuys waarin hij een dode haas in zijn armen draagt en deze zijn werk verklaart. Van dit werk wordt vaak gezegd dat het sjamanistisch is en Beuys een sjamaan. Maar dat is het niet. Het is relevant om aan een dode haas de betekenis van wat jij wilt en doet uit te leggen. In de loop van Beuys beweegt de haas slungelachtig mee. De tijd die voor de een is gestopt en voor de ander verdergaat. Daarom twee meditaties, de eerste levend, de tweede met een dood wezen.Zoek contact met een levend wezen, geen mens, en leg deze uit wat de betekenis is van wat je doet en hoe dit wezen daarmee is verbonden.
OEFENING 3
De derde oefening schuift de ander een stap verder op. Van levend gaan we naar het dode lichaam.*Met het eerste dode wezen dat je gaat ontmoeten, dat kan een mens, een plant of een insect zijn, deel je jouw leven en de betekenis van wat jij doet. *
OEFENING 4
Een vierde oefening is er nog niet. Maar die zou kunnen gaan over transgressie en de dood (George Bataille) of zich van het lichamelijke verwijderend, naar de taal en de dood met Maurice Blanchot's 'Oponthoud van de dood'.
INHOUDELIJKE VERDIEPING BIJ 'BODY LANGUAGE'
Hoe de mens zichzelf en zijn omgeving beschouwt en begrijpt wordt steeds ruimtelijke en materiëler – de aarde, de andere organismen en de verhouding tussen de mens en de leefomgeving – en domineert en verdringt de temporele grondslag van de mens. Ook de technologische compressie van tijd die deze oude menselijke dimensie probeert op te heffen, ten behoeve van snelheid en naadloosheid, zijn uitdrukkingen van de vervaging en verdwijning van de tijd. Dat verklaart waarom stress en depressie steeds groter worden, maar niet aan tijd worden toegeschreven maar aan ‘onvermogen’ om te voldoen aan de regels waarin tijd natuurlijk een grote rol speelt. Maar juist de ecologische crises alarmeren het bewustzijn rond tijd (en de dood) en verzet zich tegen de verdwijning van deze archaïsche dimensie; verzet tegen de eigen verdwijning. De spanning tussen de verdwijning van tijd en de groeiende alomtegenwoordigheid ervan komt, uit de aard van hoe fundamenteel tijd is, op de meest onverwachte momenten tot expressie.Doodsangst heeft de mens al vroeg in levenskracht omgezet en Nietzsche en Heidegger hebben ons van deze omzetting bewust gemaakt. Maar steeds meer lijkt deze omzetting uitgewerkt en eisen de tijd (en de dood) aanspraak en begrip; niet om het pure begrijpen, dat kan ook niet, maar voor de mens er zich in op te kunnen houden. Om zichzelf in deze onbepaaldheid meer houvast te geven werkt de mens aan twee bewegingen die zich beiden afspelen in de taal, in het denken en het beleven: de ontwikkeling van het levende lichaam en de afwikkeling van het dode lichaam.De moderne mens wil steeds levender worden. De mens inspireert zich telkens opnieuw, blaast zich telkens nieuw leven in met een nieuwe benaming. En de mens is onzeker, het is niet duidelijk waar deze thuishoort. In de cultuur zoekt de mens naar een plaats en punt om vanuit de natuur tot definitieve ontplooiing te komen. "De mens is het dier dat zichzelf als menselijk moet erkennen om menselijk te kunnen zijn." Zo rekent de filosoof Agamben af met iedere onduidelijkheid over het handelingsvermogen van de mens als dier in de eerste natuur, maar ook in de tweede natuur, de cultuur. In dat proces van erkenning zoekt de mens naar telkens een nieuwe benaming en omschrijving. De benaming van de levende mens wordt steeds abstracter en vecht zich een weg uit de natuur, via de cultuur naar wat wij de derde natuur noemen: via het biologisch organisme, zoogdier, mens naar enkeling, in-di-vi-du, subject, cyborg en avatar.De benaming 'mens' is op zijn retour mede omdat deze teveel vast zit aan 'mensheid', een vage groep/soort die de crises van deze tijd veroorzaakt door zich los van diens leefomgeving te denken. In onze andere projecten breiden wij de reeks - natuurlijk organisme, dier, mens, enkeling, in-di-vidu, subject en cyborg - uit met per-soon, dat door-klank betekent en een nieuwe plant, dier en mens is, aangevuld met natuur/cultuur/technologie agents. Daarover elders meer.Tegenover de re-branding van de mens door nieuwe benamingen wordt in de taal het dode mensenlichaam door de tijd steeds doder en dierlijker, in de betekenis van onmenselijker. Het dode mensenlichaam dringt steeds verder en dieper door in de dood van het dierenrijk. In omgekeerde volgorde: aas, kreng, kadaver, lijk, lichaam, lijf en body. Ieder begrip dat nu het dode vertegenwoordigt was ooit de aanduiding voor de levende versie ervan. De taal brengt het dode lichaam terug naar de eerste natuur waarin de mens en het dier nog één waren. In de dood worden de mens en het dier verenigd. Wanneer de benaming van het dode mensenlichaam te vleselijk wordt en te sterk met ontbinding en vergankelijkheid wordt geassocieerd, het lichaam verkleurt en gaat 'ruiken' en richting plantaardige verrotting, dan schuift de benaming één plaats op in de richting van het dode dier. Aan de levende voorkant ontstaat met telkens zo'n verschuiving een hiaat voor weer een nieuwe aanduiding van een dode mens. Body is daarvan de laatste aanwinst, in de 60'er en 70'er jaren overgewaaid uit de VS (Vietnam bodybags en de body in de popcultuur). Body ontsnapt aan een tijdsbepaling, blijft eeuwig jong via een tweezijdige pijl van de tijd: body is zowel de benaming voor een dood als voor een springlevend lichaam. Body is natuur en cultuur in één. Body is, vanzelfsprekend, een uitvinding in het hyper-kapitalisme dat het lichaam, de verzorging en de publicatie ervan tot mediaproduct maakt.De mens wil zo graag op de aarde zijn en blijven. Voor dat verlangen maakt de mens zich steeds abstracter en duwt de dood, en het dier in zichzelf, steeds verder van zich af. Dat kan natuurlijk niet doorgaan, de afstand, het verschil wordt te groot en er ontstaat een kloof, een hiaat waarin de mens in strijd is met de (menselijke) natuur. We zien dit ook terug in ons terugverlangen naar het dier via de massale aandacht en liefde voor huisdieren en voor de 'natuur'. Hoe kunnen we - ondanks de verregaande technologisering van het lichaam en van het leven - de taal, het denken en het voelen her-ontginnen waarin de tijd en het lichaam bijeenkomen en per-soonlijk, vlezig, tijdelijk maar ook de enige mag zijn?Door de mogelijkheid van eeuwig leven, waarin de ziel doorleeft en het lichaam in de grond verteert of wordt verbrand en uitgestrooid creëerden religies de mogelijkheid de vraag over de dood te passeren. Daardoor bleef het schuifspel van de taal van het dode menselijk lichaam onopgemerkt, en openbaarde het zich alleen vanaf de zijde van het dode dier. Of wanneer een oudere mens het dode mensenlichaam omschreef als betrof het een dier, niet op de hoogte van de meest recente status. Het cryonisme, waarin de dood en de bevroren dode, oneindig wordt opgeschoven naar de toekomst, probeert definitief een einde aan dit taal- en levensspel te maken.
- Het oord
Oord is een begrip dat uit het oud-saksisch en oud-engels stamt: ort. Het oord is de punt, de plaats, de plek, iets waarmee de mens zich op de aarde vestigt. Zonder oord kan de mens zich het op de aarde zijn alleen denkend voorstellen en dan is op de aarde zijn wellicht niet meer dan een hersenschim. De bioloog Jakob Johann Von Uexküll laat in 1934 in zijn boek 'Verkenningen van de Umwelten van dieren en mensen' zien hoe het bewustzijn van het oord van de mens een daadwerkelijke lokalisatie heeft aan het menselijk lichaam.*Der elementare Baustein des Tastraumes ist keine Bewegungsgröse wie der Richtungsschritt, sondern eine feststehende, nämlich der Ort. Auch der Ort verdankt sein Dasein einem Merkzeichen des Subjektes und ist kein an den Stoff der Umgebung gebundenes Gebilde. *Om dit oord ervaarbaar te maken beschrijft Von Uexküll een experiment van Ernst Heinrich Weber uit 1934: de tweepunts- discriminatietechniek. Met de passer op de juiste plek geplaatst verdwijnt valt het lichaam samen met de plaats van de passer. Lichaam en instrument worden één, in het ort.
OEFENING 5
Een oefening voor twee personen. Neem een passer met twee punten, op een afstand van ongeveer 1 tot enkele centimeters en beweeg daarmee, de passer telkens opnieuw plaatsen, van de nek naar beneden langs de schouder naar de rug.Eerst voelen de twee punten als aparte punten maar gaandeweg is er een plek tussen nek en rug waar de punten samenvallen. Op het punt waar tweeën één wordt, ervaar je dat dat er een ergens is, niet alleen als idee, maar als in oord.Von Uexküll spreekt van Merkzeichen, merkteken en dat kan niet misbegrepen worden: de menselijke subjectiviteit draagt op dit punt van het lichaam een merkteken mee.
- In tussen veranderen (2)
In Gemeente Nieuwe IJssel probeert de mens in een bewuste relatie te komen tot wat hij waarneemt en waaraan hij deelneemt, voor zover dat mogelijk is. Oefeningen helpen daarbij. "Mensen creëren de werkelijkheid waar zij zin aan geven" (Karl Weick, 1995). Weick draait de productie van werkelijkheid - waarin de mens zich aanpast aan de omstandigheden - om door vanuit de mens te vertrekken die de eigen werkelijkheid zin geeft. In dat proces vormt de werkelijkheid zich naar dit ideaal. Dit is een belangrijk verschil met hoe er gewoonlijk over het aandeel dat de mens heeft wordt gedacht. En het plaatst de mens in een veel inniger relatie met de buitenwereld.In Karl Weick's theorie, die hij 'Enactment' noemt bestaat geen actie-reactie maar alleen een dubbele interactie, een drieslag. Vanuit twee personen die samenwerken ziet dat er als volgt uit: de handeling van persoon A, persoon B reageert op A en als laatste kwalificeert A de reactie van B. Deze laatste slag lust A weer terug naar zichzelf, maakt leren mogelijk en een volgende drieslag start. Er verandert daardoor iets tussen A en B dat niet samenvalt met wat A doet en hoe B reageert.Als er alleen actie en reactie bestaat bedenk dan eens hoe leren of veranderen tot stand zou moeten komen. Dit is ook de kritiek die Rosi Braidotti op Bruno Latour's Actor Netwerk Theorie heeft. Daarin is geen verandering mogelijk: er is geen plaats voor politiek. De drieslagen van Weick veroorzaken de kleinste veranderingen en vormen samen de 'cellen' van een proces.OEFENING 4
Denk je in als een marmeren beeld op een sokkel, een standbeeld. Dan kun je denken over staan, over marmer, over hoe je wordt uitgehakt, over een bronzen lichaam en over het gieten ervan. Plaats jezelf op verschillende plaatsen en in gevarieerde omstandigheden. Blijf daar lang staan en neem de ruimte hiervoor.Wat denkt het beeld als het zichzelf zo ziet staan?OEFENING 5
Neem een vaas of grote theepot en zet deze op een ruime lege vloer. Je hebt de vloer en daarop staat een pot. Loop er omheen, kijk hoe deze vaas op de grond staat en hoe die iets bevat. Vertel hardop wat het object doet. Vraag jezelf het volgende af en verbeeldt het daarna: doet deze vaas wat die moet doen? Ken ik deze vaas? Sta ik in een vaas? We staan samen op de aarde.
INHOUDELIJKE VERDIEPING BIJ 'IN TUSSEN VERANDEREN'
Centrale regie, een groot plan, waaraan iedereen zich committeert verandert op zichzelf niets. Daardoor gaan mensen niet iets anders doen of anders denken. Pas een veranderende kijk op de eigen werkelijkheid en mogelijkheden, waar die grote vraagstukken gaandeweg deel van gaan uitmaken, drijft de verandering aan. Het is de eigen werkelijkheidsopvatting die de verandering voortbrengt en een nieuwe werkelijkheid maakt.Enactment is ook van toepassing op het zijn op de wereld, in het zien en zijn van de ander en van de dingen. Dus ook in de aanwezigheid en de ervaring met kunst. Door enactment verschuift de traditionele opdeling van waarnemer en object en de richting van betekenisgeving naar iets dat elkaars werkelijkheid en betekenis produceert. Hieruit wordt ook duidelijk dat kunst die zelf probeert een boodschap te versturen zonder veranderingsbetekenis is. Kunst waarin de boodschap zit ingebakken, steeds meer populaire literatuur en theater voldoet hier aan heeft niet onze interesse.Enactment breekt de object-subject relatie open en laat zien dat waarop wij ons wereldbeeld baseren een speciale versie is van de object-object relatie waarin de mens met alle mensen en alle andere dingen verkeert. Dat wil zeggen ieder in hun eigen tijd en plaats verkeren. Daarin inspireert dit denken om de verbinding te zoeken met De Drie ecologieën van Guattari (1989) en met het concept van Umwelten van Jakob Johann Von Uexküll uit 1934.De dwarsverbondenheid van Guattari's ecologieën en de opbouw van een Umwelt, een organisme in een eigen tijd en geografische ordening die zich samen met andere Umwelten ophoudt, is verwant aan de kleine verandercel A-B-A van Karl Weick.
- Krassen (2)
Als we aarde zeggen bedoelen we vaak niet de bol die door de ruimte beweegt maar de schil waarin en waarop het leven plaats heeft en waarop de dingen zijn. Ons bewustzijn, van mensen en van niet-mensen als de dieren en de planten wordt volledig gevormd door het op de aarde zijn als lichaam. De rest, technische concepten als computers, hebben geen lichaam, botsen nergens tegen op, kennen het verschil niet tussen teken en betekenis en potentie, en kunnen daardoor het bewustzijn nooit begrijpen of vervangen. En zij hebben geen huid.Bij het verbouwen van de gewassen, het in cultuur brengen, werkt de mens en de niet-mens in de aarde en graaft en harkt en trekt de voren. Dit is het krassen van de aarde. Op de hardheidsschaal van Mohs kan een nagel (hoorn is 2 op de schaal van Mohs) het iets zachtere gips bekrassen (gips zit tussen 1 en 2). Krassen is ook markeren, laten zien dat je er bent, markeren = merk, en dat er verschil is tussen de aarde en wie het markeert. De menselijke en niet-menselijke huid is als de huid van de aarde, valt niet samen met wat eronder, in het lichaam omgaat.OEFENING 6
Kras met je nagel in de huid van de bovenkant van je hand tot aan de top van je vinger. Krassen als een lichte vorm van verzamelen, niet van snijden. Trek het vel in de beweging mee en zie hoe het zich herstelt. Voel en bekijk de lichte kruimeling die onder de nagel achterblijft.OEFENING 7
*Duw je nagel in de huid van de bovenkant van je hand. Maak een cirkel van 5 centimeter in het rond. De cirkel vormt een gebied, een plek op je hand. De tekening wordt een soort enclave op de huid van je lichaam. Daarbinnen speelt zich iets anders dan daarbuiten. *
- Het blokje
Deze oefening roept de vraag op waar het menselijk lichaam begint en eindigt: is de blinde geleide stok een onderdeel van de blinde? Deze oefening brengt ook je lichaam in verband met de materie die op en in de aarde voorkomt. Maar die aarde komt ook ergens vandaan. Het ijzeratoom dat de kern van het bloedmolecuul vormt is afkomstig uit andere sterrenstelsels en het water op aarde is vrijgekomen bij botsingen van meteorieten met de aarde.Messing bestaat uit een legering van verschillende metalen. Koper wordt gelegeerd met zink en daaraan worden, afhankelijk van de toepassingsvereisten, kleine hoeveelheden aluminium, lood, tin, ijzer en nikkel toegevoegd. Een blokje messing van 5x1x1 cm moet over de lange kant een paar millimeter dunner worden. Je kunt het proberen te walsen, te snijden of te smeden. Dat zijn een niet-verspanende technieken. Maar je kunt ook schuren, boren of vijlen. Dan ben je aan het verspanen. Wij gaan vijlen.
OEFENING 8
*Je spant het messing blokje voor de helft van de hoogte tussen de klauwen van de bankschroef maar je zorgt dat de koperen zijkanten niet beschadigen door de stalen klauwen van de bankschroef. Je moet iets dat zachter is tussen het staal en het messing plaatsen maar dit moet vlak zijn anders wordt het blokje scheef ingespannen. Dan pak je een metaalvijl, niet te grof en niet te fijn. Je stelt je op voor de werkbank en zet je linkervoet voor de rechtervoet. Of andersom. Je armen vooruit, één hand op de bovenkant van het heft van de vijl en met de andere hand druk je de top van de vijl met drie vingers op het werk. Vanuit de schouder en de onderarm duw je de vijl over het blokje en je zorgt dat de vijl evenwijdig aan de bovenkant blijft. Zowel wanneer de vijl van je af als wanneer de vijl naar je toe beweegt moet de beweging vlak blijven, niet alleen in de vijlrichting maar ook dwars daarop. Je moet een rechte beweging van je vandaan en naar je toe maken. Je lichaam, de voeten, bovenbenen, onderrug aangespannen, schouders ontspannen, armen en handen gaan via je ogen die op het werk zijn gericht met de vijl en het blokje samenwerken. Ook je oren doen mee, het geluid van de vijl bepaalt of de beweging zodanig vlak is dat na twintig minuten vijlen een rechte bovenkant is ontstaan en geen gebogen vlak. Het afvoeren van het vijlsel door de vijl geeft een hoger geluid wanneer het vlak slechts gedeeltelijk door de vijl wordt aangeraakt en het geluid wordt ronder en donkerder, het vijlen gaat ook iets zwaarder en smeuïger, wanneer de vijl evenwijdig aan de bovenkant beweegt. Het metaalvijlsel opvegen, ook de bankschroef schoonmaken, wanneer het werk gereed is. Herhaal deze oefening om de subtiliteiten van de interacties te ervaren. *
- De paardensprong
Op de vroege eerste Pinksterochtend van 1997 liepen we met een groep mensen door de binnenstad van Utrecht. De wandeling maakte deel uit van het project BIS! waarin verschillende zijnswijzen werden onderzocht en gepresenteerd. BIS stamt van het oud-Germaans BUAN dat bouwen betekent. Bouwen en Zijn stammen uit dezelfde bron BUAN leert Heidegger ons in Over denken, bouwen, wonen.Met BIS! schetsten we in 1997 de tijdgeest, midden in de grote omwenteling naar het hyper-kapitalisme. Nu verbinden we BIS! veel ecologischer en dan in de versie van Guattari die de 3 ecologieën introduceert. BIS, tegelijk in de ecologie van de menselijke geest, in de ecologie van de gemeenschap en BIS in de ecologie van het mi-lieu. In de samenhang tussen die drie is er sprake van zijn.Die ochtend liepen we de paardensprong. Het paard (uit het schaakspel) is niet vrij, het beweegt zijwaarts omdat de directe weg naar voren is afgesloten. De paardensprong was volgens Victor Schlosvki, in de jaren '20 van de vorige eeuw een Russische literair theoreticus, een analogie voor de beweging van de dichterlijke ruimte. Het gedicht heeft een ruimtelijke bewegings structuur waarmee het gedicht betekenis niet direct benadert maar altijd via een zijwaartse route of via een omweg. De paardensprong is een artistiek-politieke wijze om op de aarde te bewegen.De oefening is een wandeling in paardensprong. De directe weg naar voren is afgesloten, waardoor je op plekken komt waar je niet eerder bent geweest. Wandelen als een gedicht over de aarde.
OEFENING 9
Start de wandeling, alleen of in een groep, op een willekeurige plek in een bij voorkeur oude stad. Je beweegt als het paard op het schaakbord.Loop de straat in en sla de 1e of de 2de weg rechts of linksaf.In het geval dat je de 1e weg inslaat: sla na 2 kruispunten links óf rechtsaf.In het geval dat je pas afslaat bij de 2e kruising of afslag: sla bij het volgende kruispunt links- of rechtsaf.Indien er geen afslag meer komt of je loopt dood, ga dan terug naar de plek waar die afslag er wel is. Maak op deze manier een lange wandeling.
b. Grens en afbakening
- Inburgeren
Gemeente Nieuwe IJssel suggereert een grondgebondenheid, dat is de aard van Gemeentes, maar Gemeente Nieuwe IJssel is geen aan grenzen gebonden initiatief. We hebben deze naam gekozen, juist om deze grondgebonden identiteiten en associaties aan het licht te brengen. En om alle rechten en claims die anderen aan grondgebondenheid ontlenen te ontmaskeren als mechanismes voor uit- en insluiting. Dat geldt ook voor de natiestaat.De staat ontleent zichzelf aan de grens. Nationale identiteit wordt bepaald door geografische grenzen, deze bepalen de scheiding tussen wij en zij. Deze uitsluiting domineert de insluiting die identiteit wordt genoemd. Ieder mens wordt binnen een staatsgrens geboren (nativé) en wordt onderdeel van de natie. Vanaf dat moment biedt de staat, via de nationaliteit die de mens ontvangt een dwingende, levenslange onvrijwillige identiteit. Na het vestigen van de staat groeide het huwelijk van staat en kapitalisme, groeiden de instituties en nu is de in-di-viduele burger op allerlei niveaus in- en opgespannen tussen deze krachten. Op dit punt pleiten we er voor om het handelingsvermogen van de enkeling opnieuw te ontwikkelen.De spanning tussen individu en nationale gemeenschap is het heftigst in tijden van oorlog. Grenzen bewaken en voor het vaderland vechten. Maar wat nu als de situatie waarin we ons bevinden, die van een opwarmende aarde die alle levende systemen bedreigt, van overheersing door (VS) technologie die sociale structuren afbreekt en mentale beelden opdringt en van de onvermijdelijkheid om consument te zijn, feitelijk een oorlogssituatie is. Een oorlog tegen de eigen waarden en grenzen, tegen de afscherming van de eigen verlangens, een oorlog die wordt gevoerd door, wat Martin Luther King de economie van de dood noemt, tegen het leven. De natiestaat beschermt de staatsburger niet, denk aan klimaat of technologie dystopie en laat de enkele mens die zich daartegen verzet, of die in de bres springt voor de mensen die worden buitengesloten, machteloos achter.Het tweede punt rond in-burgeren komt van Zygmunt Bauman, een Pools/Engelse socioloog en hij zette het in één zin neer: hoe meer consument hoe minder burger. Daarmee bedoelt Bauman dat de mens in het hyper-kapitalisme als consument onder grote invloed van systemen buiten zichzelf staat, de verlangens worden ingevuld door media en goederen, niet door zelf gevormde waarden. En het betekent dat burger zijn en burgerschap juist autonomie en solidariteit vereist die zich richt tegen het onderdeel zijn van deze systemen. Daardoor wordt het opkomen om burger te kunnen zijn steeds meer een activistische daad.Inburgeringscursussen gaan jammergenoeg niet in op deze ambivalenties, terwijl het nu juist die inzichten zijn die geoefend zouden moeten worden. Waarmee een nationale inburgeringscursus uiteindelijk ook toegang zou kunnen bieden tot wereldburgerschap of grond-ongebonden burgerschap.
OEFENING 10
Deze oefening bestaat uit enkele vragen.- Beschouw je jezelf als burger of als consument van overheidsdiensten?
- *Schaar jij jezelf onder de 'Anywheres' of zou je jezelf als een van de 'Somewheres' omschrijven? David Goodhart, een Engelse journalist maakt het verschil hiertussen, tussen de kosmopolieten die deel uitmaken van de 'mensheid' en diegenen die aan de grond zijn gebonden. Deze indeling zou de kloof verklaren die onder de populistische bewegingen ligt. Of ben je een Nowhere? Iemand die niet zo'n gebondenheid zoekt en ook niet wil worden ingedeeld? *
- Dit is een gewetensvraag en ook een knagende vraag die wij ons iedere dag weer stellen: hoeveel mensen zijn er gisteren verdronken, en hoeveel verdrinken er vandaag in de wateren rond de Europese Unie als gevolg van omgeslagen boten en vlotten, door blokkades en 'Pushback' acties, pogingen die mensen ondernemen om te ontsnappen aan armoede en onvrijheid?
- Welke oefeningen kun je bedenken om van jezelf een betere burger te maken? Moet je daarvoor dingen aanleren of juist afleren? In-burgeren of uit-burgeren?
Sociale technologie is de directe opvolger van TV; deze media zijn vanuit de VS naar Europa en de rest van de wereld geëxporteerd als onderdeel van de bewustzijnsindustrie. Marshall McLuhan, veel aangehaald door denkers en mediatheoretici, zag geen probleem in massamedia. "Een boek is toch ook een massamedium?"
- Go Schizo!
Sinds kort zijn we geabonneerd op de Pill Pod podcast, een initiatief van Pills, een jonge Canadese filosoof die samen met drie jonge PhD filosofen alles en iedereen rond Kritische Theorie behandelt. Een uitzending, waarvan ook een video beschikbaar is, heet Go Schizo! Schizo gaan, staat voor het dwars- en schuin verbinden van alle bepalende, beperkende en regulerende invloeden die de mens ondergaat over zichzelf, door de ander, door de taal en door de concepten onder de menselijke samenleving. Maar in het bijzonder hoe de mens is opgespannen in het hyper-kapitalisme en daar in redelijkheid niet aan kan ontsnappen. De doordesemdheid van het kapitalisme ervaart de mens in alle verlangens die er door worden ingevuld. Als kunstenaar is het ook goed eens Schizo te gaan. Het adagium van de vrije geest van de kunstenaar wordt steeds leger; deze vrijheid komt steeds meer in contrast te staan met de onvrijheid van alledag (onvrijwillig comfort) en zou zich kunnen richten op wat het oprekken van kunstenaarschap en kunst in gang zou kunnen zetten.Go Schizo! probeert de verschillende manieren waarop je als mens op de aarde bent en opgespannen bent in gemeenschappen, in maatschappelijke en religieuze structuren, in taboes en patronen open te breken, en de losse onderdelen en beelden vrij met elkaar te verbinden. Wat in beweging is kan niet worden gecaptured.
OEFENING 11
Je weet dat er mensen zijn die stemmen horen, die opdrachten krijgen in hun geest. Mensen die zich Jezus of Napoleon wanen. Mensen voor wie tijd en plaats een kluwen vormen, waarin verleden en toekomst door elkaar heen lopen en afstanden wegvallen. Mensen die heel angstig zijn.Wij zijn normale mensen en hebben deze verschillende categorieën goed van elkaar gescheiden, doen er alles aan dit zo te houden. Deze indelingen langs tijd, geografie, tussen met elkaar afgestemde intermediërende tussenlagen, theorieën en concepten beschermen ons tegen de vrije ruimte die ontstaat wanneer alles kris-kras met elkaar verbonden raakt. Maar deze kris-kras is door de filosofen Deleuze en Guattari heel diep uitgewerkt en wordt door hen gezien als een bescherming tegen de bezetting door dominante ideologieën. Die krijgen geen greep op deze geesten.Ga bij jezelf eens na door welke regels en zelfgekozen onvrijwilligheid jij je leven en het leven van anderen laat beperken. Waar en waarom beperk je zelf je eigen aantal 'existentiële refreinen'? Zou er tussen de kaders en vakjes niet meer verkeer mogen zijn? Is het voor de geest en de gemeenschap niet veel gezonder zijn, want gevarieerder en diverser, als er een vrijer verkeer tussen de opgelegde categorieën en thema's zou komen?Begin in jezelf want het is de eigen ordening die aan de omgeving wordt opgelegd.
- Doordringbaarheid in alle geledingen
In deze oefening plaatsen we doordringbaarheid en doorlaatbaarheid tegenover transparantie en houden een pleidooi voor permeabiliteit, voor doordringbaarheid en de kracht ervan als concept. Transparantie is een begrip dat in de 80'er jaren in zwang is geraakt maar daarvoor al sterk was verbonden met de moderniteit. Transparantie is op het eerste gezicht verwant aan doorlaatbaarheid en doordringbaarheid omdat ze zich beiden rond het door ophouden. Transparantie gaat uit van een structuur die doorzichtig is te maken en dus een georganiseerdheid en maakbaarheid veronderstelt. Deze doorzichtigheid 'toont' uiteindelijk echter niets, en is feitelijk een onttovering. Het begrip transparantie eist veel aandacht op in de architectuur; de Veneto villa's met machts- en zichtlijnen over de landerijen en pachters, Bentham's panoptische gevangenis waarin iedereen zich bespied weet en dat zich heeft ontwikkeld tot metafoor van zelf-discipline. In Farnsworth House, de moderne tempel van Mies van der Rohe waande Edith Farnsworth zich 's avonds een opgejaagd dier, zo transparant was haar weekendverblijf. Voorbeelden waarin transparantie verbonden is met controle en beheersing en waarvan massa-surveillance de meest recente uitwas is. Doordringbaarheid - permeabiliteit - is, tegengesteld aan transparantie, diep met het leven en met ontwikkeling verbonden. Doordringbaarheid is de weerstand van de tijd, talent en het lichaam die moeten worden overwonnen om ergens te geraken: kennis, invloed, inzicht. Doordringbaarheid is een politiek streven terwijl transparantie een vorm van politiek is. Doordringbaarheid is ook de sociale weerstand die moet worden overwonnen, waar cultuur een grote rol speelt maar klasse de grootste horde vormt. Revoluties, omwentelingen zijn in werkelijkheid spiraalvormige doordringingen die uitmondend in een punt de andere zijde bereiken en daar weer uitgroeien. Binnen Gemeente Nieuwe IJssel verzamelen we gereedschappen voor doordringbaarheid, veel boren, gutsen, schaven en pijlstokken.In alle geledingen van de samenleving worden afscheidingen en indelingen tussen leef- en belevingswerelden en tussen sectoren sterker. De bubbels veroorzaakt door algoritmes in sociale massamediale technologie of het gebrek aan dwarsverbondenheid tussen wetenschappelijke of ambachtelijke disciplines zijn daar in het oog springende voorbeelden van. Terwijl die verticals zijn uitgevonden; er bestaat in de werkelijkheid niet zoiets als biologie. Gelukkig voor de mensheid, maar ook een vingerwijzing voor academen, dat de bioloog Jakob Von Uexküll, de filosoof Karl Marx, de antropoloog Gregory Bateson en de psychotherapeut Félix Guattari zich niet door vakgrenzen lieten beperken. Transparantie en dwarsverbondenheid verdragen elkaar niet. Evenmin verdragen lust en transparantie elkaar en wil het ook niet tussen transparantie en het artistieke proces.In de jaren tachtig opgeleid als beeldhouwers kregen we de opdracht om beelden te maken die transparant waren, waarvan de innerlijke constructie te ervaren was; er was beeld en materiaal en ook weer niet. Het waren waarnemingsstudies, oefeningen in contradicties en ambachtelijke pogingen om metafysische operaties op staal, piepschuim, hout, lak en glans uit te voeren. Er moet toen het verlangen hebben geheerst om mentale sculpturen te creëren in een poging een materieel-metafysische praktijk op te zetten. Vandaag de dag zou deze studie Object Oriented Ontology heten.Doordringbaarheid zegt iets over de politieke mogelijkheden van openheid en toegankelijkheid en is minder gericht op het door alles heen kunnen kijken om het te beheersen. Doordringbaarheid is een begrip waarover veel te weinig bekend is en dat niet voorkomt in technologische ontwerpprocessen. Daarin staan nu toegankelijkheid, schaalbaarheid, uitwisselbaarheid en veiligheid centraal maar dat zijn functionele begrippen. Doordringbaarheid is een verbindend politiek motief.Doordringbaarheid gaat over de toegang tot de macht en over begrijpen, het je toe kunnen eigenen en er deel van uit kunnen maken. Want door gebrek aan dit type denken, draait nu alles om het afsluiten en isoleren en wordt angst opgewekt wanneer het daaraan niet voldoet. Membranen, celwanden, de placenta, het leven zelf daarentegen draait op een bevestigende manier om doordringbaarheid en om doorlaatbaarheid. De immuunzones, nu van Corona maar volgens Sloterdijk zijn het de levenssferen van de mens, zijn gebaseerd op permeabiliteit, op doordringbaarheid.Steeds vaker worden politieke, sociale, culturele, economische en religieuze begrenzingen membranaal misbruikt en worden omgevormd tot hordes, blokkades en grenzen die eenzijdig doorlaten of insluiten met sociale en mentale uitsluiting tot gevolg. De Brexit met wel/niet doorlaatbaarheid van mensen, wel goederen, van ene zijde wel en de ander juist niet, enclaves die ontstaan, is daar een ongoing voorbeeld van. Brexit is de in-sluiting van uit-sluiting.Het beveiligen van data en privacygevoelige gegevens heeft alle aandacht en domineren het discours rond technologie. Maar in de praktijk van alledag wordt de helft van de wereldbevolking permanent blootgesteld aan consumenten boodschappen die de menselijke verlangens opwekken en reguleren en gedrag wordt via massa-surveillance vastgelegd en gestuurd. Transparantie levert hierop geen tegenactie. Met het doordringbaar maken van de algoritmes waarmee verzet van groepen en enkelingen wordt gebroken is veel gewonnen. Daarvoor is doordringbaarheid nodig, in de kennis, in de machtsstructuren, in de praktijken: doordringbaarheid gaat over de urgente vraagstukken en over politieke energie.
OEFENING 12
Deze oefening is er op gericht om wat gewoonlijk psychologie heet nu eens te bekijken als geograaf of als landmeter, tuinarchitect of timmerman. Het zijn nog vragen, we werken ook aan een afgeronde oefening.1. *Hoe kan iemand bij jou doordringen? Welk technisch gereedschap past daar het beste bij? Een boor, een spiegel, kennis die jou overrompelt, waarmee en wanneer dringt er iets tot je door? *2. Ben ik iemand waar anderen makkelijk doorheen kijken? Ben ik een open boek, ligt mijn reputatie op straat? Heb ik attributen, kan ik het harnas makkelijk aantrekken waarmee ik me kan beschermen tegen de kracht van de anderen?3 Ontwerp een emotionele membraan, een doordringbare grens die gaat dienen om een vreemde in je leven toe te laten. Het ontwerp voorkomt dat jouw angst of onzekerheid een echte ontmoeting in de weg staat.4. Teken jezelf en waar en waarin ben jijzelf doorlaatbaar? Denk ook aan begrippen als eer en schaamte. Wat mag naar buiten, wat moet binnen blijven?
- Ordenen en verzamelen
Founders van Gemeente Nieuwe IJssel hebben iets met ordening, informatie en met verzamelen. Door eigen verzamelingen is een fascinatie ontstaan voor de vele ordeningsprincipes die beschikbaar zijn voor het maken van verzamelingen. Auteurs als Perec, Sei Shonagon, Borges en kunstenaars als Matt Mullican, Richter, Joseph Beuys, Hanne Darboven, herman de vries of Bernd en Hilde Becher laten zien hoe rijk en sober deze ordeningen kunnen zijn. Kunstenaars ordenen de wereld met hun oeuvre, werken en verhalen. Maar kunstenaars zijn ook goed in het verzamelen van dingen, in de meest bijzondere categorieën. Ordeningen van kunstenaars zijn een tegenverhaal op het steeds thematischer worden van de wereld, alles opgedeeld in sectoren en verticalen, in thema's en rubrieken. Door middel van technologie krijgt ieder thema ook nog eigen platformen met eigen doelgroepen. Wat daardoor verloren gaat laten de verzamelingen van kunstenaars zien: dat ordenen heel per-soonlijk is en een vorm is van het op de aarde zijn. Daarom de volgende oefening.
OEFENING 13
Ga rustig in de kamer zitten. Of buiten op het terras. Kijk en luister goed om je heen en laat de je oog en oor rusten op wat zich aan je opdringt of wat zich juist terugtrekt. Indrukken en sfeer omschrijvingen kunnen daar, naast heldere voorwerpen met duidelijke namen, deel van uitmaken. Sommige dingen zijn er maar kort en andere maken er altijd deel van uit. Ook bevindt zich het een dichtbij en het andere veraf en soms beweegt er iets, telkens verschillend. Beweeg je hoofd, en soms alleen je ogen, oren en wat ruik je?Pak een papier en som de onderdelen onder elkaar op. Plaats vervolgens de dingen op zo'n manier dat er een zin, zinnen en daarna een verhaaltje ontstaat. Vertel dat verhaal van begin tot eind, daarna van eind naar begin en begin eens vanaf het midden te vertellen.
- Maskers maken
Persoon is afgeleid uit het Latijn en betekent door-klank, daar gaat Gemeente Nieuwe IJssel voor. Later is persoon via persona in het Latijn masker gaan betekenen. Dat masker werd gebruikt in de buiten theaters en acteurs konden meerdere maskers/rollen spelen. De oorsprong van persona als masker ligt echter niet in de verhulling van de acteur maar in de versterking van zijn of haar stem. Het houten masker met een gat op de plaats van de mond dient als klankkast, en vormde de versterking van de stem in dat grote buitentheater. Door de aanwezigheid van de houten maskers heeft de praktijk kunnen ontstaan dat een speler meerdere geschilderde maskers kon dragen/rollen kon spelen. Dat dat meer-rollige niet centraal staat bleek toen het theater naar binnen ging. Zo'n versterker was niet meer nodig en de meerrolligheid werd daarmee ook afgelegd. De per-soon blijkt altijd al de door-klank van zichzelf te zijn geweest, en van wat een stem ontbeert of nodig heeft. Persoonlijk staat het dichtste bij jezelf.Maskers zijn sterke attributen omdat ze vaste identiteiten vloeibaar maken en het mensen mogelijkheid geeft zich buiten de beperkende kaders te bewegen. Vroeger gebruikten mensen daar maskers voor, dieren camoufleren zich, maar vandaag de dag, nu mensen onderdeel van processen van arbeidsdeling en sociale en culturele ordeningen uitmaken bieden deze omgevingen of de technologie die daarbinnen wordt gebruikt onuitputtelijke mogelijkheden je verschillend voor te doen. Vraag wordt echter wel steeds luider wat er achter de maskers schuilgaat.
OEFENING 14
In deze oefening komen we bij elkaar gaan we maskers ontwerpen en fysiek te maken. We lopen daarvoor de verschillende instituten van het leven langs om de maskerade uit te pluizen. Daarna gaan we de maskers opzetten en fotograferen.
- Heimelijk thuis zijn
Deze oefening gaat over thuis zijn. Maar er is geen binnen zonder buiten. Begrip krijgen van grenzen wordt steeds belangrijker omdat grenzen worden opgetrokken om tegelijk in te sluiten en uit te sluiten. Net als bij het bouwen van een huis het thuis zijn, het binnen zijn, tegelijk wordt gecreëerd door het buiten buiten te houden. We zien dat terug in het woord huis dat is afgeleid van heim. Heim is huis, maar omdat thuis tegelijk in- en uitsluitend is beweegt huis tussen geheim en heimelijk. Het bijzondere in 'thuis zijn' is dat het zowel het geheim meedraagt van het binnen zijn, van wat binnen moet blijven, als van het heimelijke, het in het verscholene, dat buiten moet blijven.In Nederland hebben extreem-rechtse politici (Wilders, Baudet en anderen) via oikos het huis-begrip gekaapt en in dit begrip hun heimwee naar de natiestaat ondergebracht. Deze heimelijke politiek vergroot massamediaal het binnen enorm uit. Hoe groter en krachtiger dit binnen wordt ervaren, hoe groter de verscholenheid van de uitsluiting die hiervan het resultaat is. Op deze manier zijn huis en fascisme met elkaar verbonden. Fascisme, bundeling van de aren, is niet alleen de bundeling van het volk en van de gewelddadigheid van de bescherming van het binnen, van de oikos, maar vooral een onmenselijke psycho-politieke operatie om het binnen van het buiten te ontdoen.Maar oikos is niet het huis, de ambivalentie van binnen en buiten, maar is de huishouding. En de huishouding, dat weten we allemaal, is gericht op het bedienen van de belangen van alle huisgenoten en om daarvoor een elegante praktijk in te richten.
OEFENING 15
Beoordeel bij alles wat je ziet en hoort of er de intentie in doorklinkt om het binnen van het buiten te ontdoen. Andersom hoeft niet, het buiten van het binnen te ontdoen, want in die situatie zitten we al en die heet kapitalisme.
- Waar raakt per-soon mijzelf?
- Per-soonlijk geweld?
- Utopie en dystopie
- In- en uitsluiting: muren - wanden en doorlaatbaarheid
- Aandacht, attentie, isolatie en uitsluiting
- De dood en de verschillende ontwerpen ervan
- Identiteit ('The lies that bind')
c. Individuen, wat kunnen we doen?
- Doen of denken?
- Hoe je te organiseren
- Grote groep, kleine groep en taakgroep
- Per-soonlijk leiderschap
- One to few to many?
d. Creativiteit
- Fascinatie en interesse
- Reis door de territoriums
- Twee, drie of dertien ambachten
- Creativiteit en artisticiteit
e. Per-soonlijke ontwikkeling
- De auto-biografie als ontwerpinstrument
Nogmaals een oefening die gaat over tijd, en eigenlijk gaat over tijd en oefenen. In oefening 1 staat tijd ook centraal; op een manier die diep op het leven is betrokken. Maar tijd heeft nog heel andere kwaliteiten die veel inzicht kunnen geven over het verleden en die voorspellende of ontwerpende kwaliteiten hebben voor de toekomst. De idee dat de mens door een eigen biografie wel zijn verleden maar niet zijn toekomst kan bepalen is maar betrekkelijk waar. Het werken aan een per-soonlijke en/of professionele biografie is daar een goed hulpmiddel in. Deze zelf-biografie helpt in het ontwerpen van je leven. Onderstaande tekst is geen inhoudelijke verdieping maar een inleiding op een oefening.Er is een grote scheiding ontstaan tussen persoonlijk/privé en professioneel/zakelijk in de afgelopen vijftien jaar. Digitale netwerken hebben mensen opgedeeld in verschillende categorieën en, omdat technologie wordend is, gaan mensen zich naar deze opdelingen gedragen. Door de verregaande formattering van het Curriculum Vitae, van het CV, gaat het professionele leven, veel sterker dan voorheen, zich naar het format van het CV gedragen. Net zoals sociale netwerken het persoonlijk leven hebben gereguleerd, en de relaties tussen mensen hebben gehomogeniseerd, afwijken is uitstoting, zo is een professioneel netwerk als Linkedin voor mensen een advertentie- en aandachtskanaal waar iedere vorm van kritische zelf-reflectie is uitgesloten. Deze kritische reflectie doet afbreuk aan de duidelijkheid van de boodschap, want dat ben je geworden, je eigen boodschap. Persoonlijk en professionele homogenisering heeft de neiging steeds sterker te worden. Betrokkenen gaan zich naar de norm gedragen en verwachten dit ook van anderen. Hiervan afwijken en eigen vormen zoeken plaatst je buiten, wat dat dan ook mag zijn. Deze vernauwing beperkt ook nog iets anders zoals dat gaat wanneer veranderingen hele ecologieën betreffen en allerlei aangrenzende rijkdom en variatie verdwijnt. De steeds hardere scheiding tussen persoonlijk en professioneel ondermijnd de beïnvloeding en de wederzijdse bevruchting tussen het professionele bestaan en het persoonlijke leven. Persoonlijke fascinaties bijvoorbeeld hebben grote invloed op hoe mensen de wereld zien en deze kunnen het professionele leven belangrijk beïnvloeden. Hoe meer het ene van het andere wordt gescheiden hoe minder diep en breed zul je je ontwikkelen. Wat voorheen makkelijk over grenzen kon bewegen wordt nu op alle fronten ideologischer. En zoals eerder is gezegd bij de regels voor oefeningen is dwarsverbondenheid een manier om regie te kunnen houden op het eigen leven en het vormgeven van de wereld. Kunstmatige scheidingen tussen gebieden in jezelf dragen daar niet aan bij.De auto-biografie is een document dat een leven achteraf beschrijft. De biografie heeft de ambitie de feiten en tendenzen nieuw te rangschikken en hiermee het heden te verrassen. Met de nauwelijks verhulde belofte dat de inzichten daaruit voor de toekomst van betekenis zullen zijn. Je kunt je een auto-biografie ook anders voorstellen, en dat doen we met deze oefening. Dan is de biografie een activiteit die het verleden, het heden en de toekomst beïnvloedt en ontwerpt.Je persoonlijke of professionele biografie is een tijdlijn, een lijn waarop punten zijn gezet en waar de intuïties en neigingen die in ieder van ons huizen zich zichtbaar in de tijd ontwikkelen en organiseren.De tijd heeft een richting, is een pijl, en deze richting is bepaald door een concept dat entropie heet. Entropie is de potentie in een afgesloten systeem dat niet in informatie is omgezet. Het is korter gezegd de maat van wanorde. Hoe kleiner de entropie hoe groter de orde en hoe groter de entropie hoe kleiner de orde.Informatie is ordening, de pixels van dit beeldscherm zijn een voor een bepaald, de een naast de ander en die ordening kost energie. Informatie = energie. Denken is ordenen, de hersens worden warm en dit kost energie.Entropie wordt altijd groter, en daarmee groeit de wanorde. De tijd gaat dus in de richting van dsk,hfkshfk,hz. hwehbiewliufgwe. Deze zin daarentegen zal zich, doordat ik woorden gebruik en nadenk of de zin mooi loopt, steeds meer een uitzondering blijken. Het kost energie en tijd om te schrijven. Daarmee gaat deze zin feitelijk tegen de tijd in.Omdat de ordening in de punt waar het heelal uit ontstaan is, net voor de oerknal maximaal was, maximale informatie en ordening zonder enige fluctuatie of wanorde, hebben zich daaruit de homogene structuren kunnen vormen van deeltjes en sterren en sterrenstelsels. Indien de punt, het plasma, de singulariteit net voor de oerknal niet geordend was geweest hadden zich deeltjes niet zo als nu kunnen ontwikkelen en verdelen en waren in het heelal misschien niet overal dezelfde natuurwetten van toepassing. En misschien waren ook niet overal de condities voor leven aanwezig. Vanaf deze maximale ordening in de oerknal beweegt (de toekomst van) het heelal en van ons leven in de richting van onordelijkheid, waarin uiteindelijk geen informatie meer aanwezig is: Heat Death.De tijd beweegt de kant op van de dood, ook de menselijke dood, omdat de oerknal vanuit een maximale ordening startte. Andersom bewegen kan de tijd niet omdat er onvoldoende energie beschikbaar is om de wereld achterstevoren te ordenen. Een bepaalde dode plant, half vergaan terugbrengen naar een levende bloem is niet onmogelijk maar ondoenbaar. Het her-rangschikken van de atomen van die plant, een voor een terug tot een levende bloem, tegen de tijd in, kost extreem veel energie. Wachten tot het vanzelf gaat kan ook, het zal gedurende de geschiedenis van het heelal een keer gebeuren maar de kans dat we het meemaken is bijzonder klein.Weten dat tijd in de richting beweegt van onordelijkheid dwingt ons om na de denken over structuur en betekenis om deze onordelijkheid voor te zijn. Leven en werken gaan daarover. Tegelijk zou het ook mooi zijn dat van de ongeordendheid, waarin al het mogelijke potentieel aanwezig is en dat zich nog zou kunnen uitdrukken, een zo groot mogelijk deel meegaat naar onze eigen toekomst. Op die manier kunnen we de beheersing en controle op de onvermijdelijkheid van de dood (maximale onordelijkheid) die het leven is combineren met mogelijkheden in de onbekende toekomst die dan toch tot ontplooiing kunnen komen. Dit proces bevorderen noemen we werken aan Alter Realiteit, een begrip dat we recentelijk leerden kennen maar dat we al decennialang praktiseren.Hoe kunnen we, wat ons uit de aard van entropie niet is gegeven, ons leven toch zowel natuurlijk laten ontwikkelen als de onbekende potenties en mogelijkheden daarin maximaal toelaten? Daarvoor moeten we onszelf als een punt op de eigen pijl van de tijd beschouwen. We hebben niet alleen een verleden, heden en toekomst, we hebben vooral een richting van de pijl die uit het verleden, het nu vormt en zich in de richting van de toekomst beweegt. Een oefening zou kunnen zijn om de pijl van de tijd van je partner of vriend te leren kennen en te snappen waar deze elkaar hebben geraakt. Ze bewegen ieder in de eigen richting verder en de vriendschap bepaalt of deze richtingen verwant blijven.De pijl van de tijd van richting laten veranderen wordt steeds moeilijker naarmate je ouder wordt. Niet omdat veranderen dan moeilijker wordt, ook, maar vooral omdat veranderen naar de toekomst toe heel veel energie (=tijd) nodig heeft om alle feiten uit het verleden te herstructuren of van een andere betekenis te voorzien. Het leven wordt daarom steeds feitelijker naarmate je ouder wordt. Dit betreft dezelfde feitelijkheid waarover Bruno Latour spreekt in 'Wetenschap in actie' waarbij het gaat over de opwaartse modaliteit, het steeds meer feit worden van wetenschappelijke feiten die het voor een nieuwe intreder steeds moeilijker maken deze eerdere feiten ongedaan te maken. Via hetzelfde principe zorgt Blockchain ervoor dat transacties met absolute zekerheid tot stand zijn gebracht: de hoeveelheid computertijd (=energie=geld) die nodig is alle bevestigingen in het netwerk ongedaan te maken, weegt niet op tegen de opbrengsten van de transactie die je zou willen onderscheppen, ongedaan maken en nog een keer uitvoeren; twee maal hetzelfde bedrag afschrijven bijvoorbeeld. Tijd, het feit en vertrouwen (trust) zijn direct met elkaar verbonden door de toestand van de extreem lage entropie gedurende de oerknal.De biografie is een tijdlijn die feitelijkheid met onfeitelijkheid verweeft. Dit hoeft geen tijdlijn te zijn van bekende gebeurtenissen of ontwikkelingen met herkenbare tijdseenheden. En ook mogen deze gebeurtenissen fundamenteel van aard verschillen. Het kunnen ook interacties zijn op processen met een heel eigen schaal en tussen verschillende schalen. Want zo werkt de mens, de een wat meer dan de ander, de mens beweegt op, langs, via, door, tussen, onder, in net zoveel categorieën en aspecten van de wereld als nodig en als denkbaar. Dit maakt het voorstelbaar het leven niet als één tijdlijn te beschouwen maar om meerdere tijdlijnen onder elkaar te zetten en verschillende werkelijkheden aan elkaar voor te stellen en deze elkaar te laten beïnvloeden. De mens beweegt in zijn verschillende hoedanigheden dwars door deze lijnen en categorieën. Dwars en kriskras verbonden en verticaal zogezegd.Deze partituur, het blad met alle tijd/maatbalken leest van links naar rechts. Maar helemaal rechts, de 10 lijnen onder elkaar, net als helemaal links, toen het leven aanving, laat zien dat niet iedere lijn altijd actief is. De ontwikkeling in de ene lijn, in je jeugd spelen andere dingen dan op je dertigste, wordt aan de andere voorgesteld. De pijl van de tijd gaat van links naar rechts maar is op de ene verder dan de andere en beweegt ook schuin naar boven of beneden.Langzaam aan wordt duidelijk dat de verschillende lijnen elkaar pro-actief kunnen beïnvloeden, wat in de ene is gerealiseerd is in de andere nog een potentie, een kans om het een andere vorm te geven. Mogelijkheden die je niet hebt wanneer je jezelf maar één pijl van de tijd gunt. En, door de tendens van pijlen te volgen kun je de toekomst voorspellen en daarop anticiperen. Zo schrijft een auto-biografie zichzelf.
OEFENING 15
Deze oefening is gebaseerd op een eigen ervaring. We zijn enorm benieuwd naar andere manieren en vormen. Laat van je horen als je hierover iets zou willen delen.Neem een blad, liefst een digitaal blad, plaats bovenaan in het midden een streepje met de datum van vandaag. Som vervolgens aan de linkerzijde een aantal categorieën onder elkaar. Leeftijd, politieke oriëntatie, een balk van links naar rechts waarin belangrijke begrippen en auteurs en anderen los kunnen worden geplaatst. Voeg een lijn toe waarin de grote gebeurtenissen in jouw leven zijn gerangschikt, een lijn met jouw functies, rollen en benamingen, een lijn met je netwerk, een lijn met ... etc.Vul de lijnen in van links naar rechts, tot halverwege de pagina, je hebt de andere helft nodig in de toekomst. Ga iedere 2 maanden terug naar het document en weef langzaam aan de lijnen inhoudelijk in elkaar. Belangrijk: maak de lijnen ten opzichte van elkaar niet kloppend als ze dat in de werkelijkheid ook niet zijn. Daarmee behoud je niet aangeroerd potentieel en verschil dat je later kunt aanboren.*Langzaamaan wordt duidelijk dat je op de ene lijn actiever bent dan op andere, dat je hebt geleerd in een specifiek domein maar stil staat op andere. Denk er iedere twee maanden aan, maak er een levend document van, hoe de verschillende aanzichten van je professionele of persoonlijke leven elkaar kunnen helpen om anders te worden dan ze zouden zijn als je niets zou doen. In dat andere kun je het onaangeroerde potentieel van je leven op een manier naar keuze of verlangen uitwerken en werkelijk maken. **Het mooiste van deze aanpak komt niet vaak voor maar gebeurt regelmatig. Dat je de biografie overziend, door een pijl van de tijd door te trekken voorbij het heden, je ergens een stap kunt nemen in de toekomst, en deze toekomst actief ontwerpt. *
- Iedere mens is een kunstenaar
- Luisteren doe je voor jezelf
- Zelfzorg en waarheidspreken
- Lichaamsuitbreidingen
- Vaarbrevet halen voor vlot en narrenschip
- Samenwerken met onbekenden
- Cartografie als baken
- Zelf-beeld
- Persoonlijke media prototypen
f. Wonen en denken
- De nieuwbouw en renovatie van levende systemen
- Artistiek-politiek ontwerpen
- Doorlaatbaarheid in (technologische) informatiearchitectuur
- Cursus tijdruimte compressie
- Denken-bouwen-wonen
- Grond-ongebonden identiteiten
- Pessimisme van het verstand, optimisme van de wil
g. Maken, materie en ambacht
- Model zijn en modellen maken
- Grondbewerken (grondboren, spitten en harken)
- Het tekenen van de wereld
- Stromen en vloeibaarheid
- Tekst en textiele werkvormen
- Vouwkunst
- Ambachtelijkheid binnen technologie
h. Taal en toon
- Open- en dichtkunst
- Rekenen met taal (boolean)
- Nieuwe dialecten
- Per-soonlijke refreinen
- Musiceren met dieren
- Het lichaam als klankkast
- Per-soonlijk handschrift
- Pamflet van de Letterzetter
Recent liepen we door de bossen in de Achterhoek waar, door droogte de berkenbossen en naaldbomen, hele stukken bos neergaan of bomen sterven omdat de boomschors wordt verorberd door de Ips Typographus, de Letterzetter. Deze kever/insect schrijft over de eigen tijd. De inscripties en hun verslagen behandelen alle onderwerpen in hun teken- en schrijfstijl en in ons beeld. Het zijn eigenlijk taal- en betekenismallen, die ontstaan nadat Ips Typographicus intrek in de schors heeft genomen. Hun taal zijn mobiliteitskanalen, geboorteplekken en verblijfplaatsen in een geïntegreerde typografie. De kevers schrijven over de wil, over de staat, het kapitaal, verlangen, arbeid, over architectuur, semiotiek en over informatie en alle verbindingen daartussen. Deze grottekeningen uit de Bossen van Bergh zijn gecodeerde boodschappen over de kever, over ons mensen, over alle levende systemen, over de plaatsen en over de tijd.
OEFENING 16
De oefening is om uit een detail van het onderstaand verhaal van de Letterzetter, samen met onze eerdere verhalen en oefeningen, samen vergelijkbaar met de Steen van Rosetta bij de ontcijfering van Egyptische hiërogliefen, het verhaal over deze tijd zelf samen te stellen.
i. Stemmen
- Een stem in het donker
- Agency voor niet- levende verschijnselen
- Zelfgesprekken voeren
- Maak contact met een dier
- Mens-dier toespraken
- Identificatie met niet-menselijke wezens
- De per-soonlijke tuin
- In cultuur brengen
- Zoek het verband tussen ongelijksoortige tekens
j. De wereld van code
- Re-mediatie door code
- Het ontwerpen van doorlaatbaarheid
- Per-soonlijke media v. sociale media
- Gedachten lezen
- Biosemiotiek, laat het leven spreken
5. De eerste publieke oefeningen
De eerste publieke oefeningen
Hieronder links naar de eerste publieke oefeningen die in Gemeente Nieuwe IJssel zijn uitgevoerd. Deze oefeningen zijn de uitdrukking van artistiek-politiek burgerschap.SOOOS
SOOOS is een nieuwe politiek-artistieke partij, opgericht op 17 maart 2022. Tijdens een wekelijkse wandeling met de hond in het Diemerbos in Amsterdam werd SOOOS geboren. SOOOS is afgeleid van socius, wat bondgenoot en verbinding betekent. SOOOS is ook driemaal SOS, Save Our Souls. SOOOS heeft een programma vergelijkbaar met de doelstelling van Gemeente Nieuwe IJssel maar op zowel de enkeling als het collectief gericht. De drie O's in SOOOS vertegenwoordigen, net als in Gemeente Nieuwe IJssel, ANDSTERDAM en Boolean Works, de drie ecologieën.
Bezoek SOOOS op sooos.orgJetzt brechen wir hier den Scheiss ab
Ingezonden stuk in NRC van 10 november 2021 waarin de wereld van kunst en kunstmusea wordt opgeroepen het roer om te gooien en om kunstenaar te worden.
Link naar lange brief PDF
Link naar gepubliceerd artikel"Maar op die plek, daar sta ik toch?"
Kort essay over de LINDA kersteditie, ingezonden naar NRC en de Groene Amsterdammer. Hierin maken we een dwarsverbinding tussen Las Meninas van Velazquez en de kerstcover van de LINDA. En hoe de mens meer handelingsvermogen kan ontwikkelen.
Link naar artikel PDFANDSTERDAM
In de zomer van 2021 zijn we ANDSTERDAM gestart op andsterdam.nl ANDSTERDAM is de verbeelding van Amsterdam na I Amsterdam. ANDSTERDAM is een ecologisch identiteits experiment waaraan iedere bewoner van Amsterdam kan deelnemen.DENKMAL
Denkmal is van 1 tot 4 maart 2020 in Amsterdam en Gendringen uitgevoerd. DENKMAL is een geschenk aan de burgers van Gendringen in de vorm van een openbaar kunstwerk.
Link naar Denkmal.pdfDE DRIE ZUSTERS
De tweede grote oefening heet 'De drie zusters' en is een geschenk van Gemeente Nieuwe IJssel aan de Gemeente Amsterdam, 15 augustus 2020.Link naar 'De drie zusters'.pdfBIJNA NABIJ
De derde oefening is een per-soonlijke schrijfoefening: Bijna Nabij. Een tekst geschreven van 28mei - tot 8 juni 2020. Het is een oefening iets over de eigen tijd te schrijven via het begrip 'nabijheid'.
Link naar Bijna Nabij.pdfKIEZEN VOOR IDEALEN
Uit November 2020 is het artikel: Kiezen voor idealen. Dit beschrijft de samenhang tussen drie politieke idealen – natiestaat, democratie en economische globalisering – een drietal dat recent is uitgebreid met twee nieuwe idealen: Technologie en De Aarde / Toekomst. In onze tijd staan we nu voor de afweging tussen alle vijf terwijl we er vaak niet meer dan twee tegelijk kunnen behappen.BRIEF AAN DE JONGERE ZELF
Januari 2021 schreven we een korte brief over drie bedreigingen die de jeugd ondergaan. Deze brief is prikkelend bedoeld en gaat in op de spanning tussen het ‘zelf’ en de groep en hoe de balans ertussen doorslaat naar groepsveiligheid. Kringgesprek, sociale media en partydrugs.GROND
In 2021 starten we GROND. Op KNSM-laan 708 in Amsterdam openen we op zomer 2021 de kunstruimte van Gemeente Nieuwe IJssel. Zoals alles in Gemeente Nieuwe IJssel is het opzetten hiervan ook een oefening, een artistiek-politieke oefening om kunst als een agent voor verandering te beschouwen. “GROND vormt de basis voor activiteit”, zoals Joseph Beuys over zijn installatie 'Grond' in de collectie van Museum Boijmans memoreerde. In GROND geeft ook per-soon het eerste optreden. De Per-soon is een nieuwe verbindende entiteit tussen de mens, de niet-mens (plant en dier) met de hybride/actant/quasi-object/cyborg/avatars en andere technologische artefacten die bewegen tussen natuur en cultuur.
Andere actuele vrijheidspraktijken van de oprichters:leeG - geeL, Leeg materiaal link naar gele kosmologie
Booleaanse Werken link naar Boolean Works vanaf 1991
Trilemma+ Game link naar ontwerp
6. Inspiratie
Wat inspireert ons?
Wij, de vlotbouwers van Nieuwe IJssel, zijn geïnspireerd door kunstenaars en denkers die voorbij de systeemgrenzen proberen te komen. De belangrijkste uitdaging daarbij is om de mogelijkheden die door de huidige begrippen en instellingen worden beperkt vrij te maken.Een van onze grote inspiratiebronnen is Joseph Beuys en zijn 'Erweiterte Kunstbegriff'. Beuys ondermijnde het Moderne Kunst begrip door een persoonlijke compositie van artistieke middelen, symbolische diepte en politieke wilskracht. Beuys streefde ernaar met zijn kunst de maatschappij te veranderen door het verandervermogen terug in handen van ieder individu te leggen. Daarvoor moest de praktijk en het Moderne Kunst begrip op de schop; in die praktijk schuilt geen ambitie de wereld te veranderen. Die ambitie is na zijn dood in 1986 volledig opgegaan in de markt en de huidige praktijk is feitelijk formeel en een vorm van academisme. Beuys' werk dringt zich op als een sociale sculptuur en een levenssysteem waarin het menselijk handelen politiek en artistiek is en de mens als kunstenaar, als maker van zijn eigen omgeving, centraal staat. Creativiteit en non-conformisme zijn vrijheidspraktijken die dit systeem levensvatbaar en veranderlijk houden.In een interview met Beuys uit 1980 betoogt hij dat de eerste fase van het ontwikkelen van een 'Erweiterte Kunstbegriff' uit het experimenteren met acties moet bestaan. Interview met Joseph Beuys, 1980Een andere inspiratie voor Nieuwe IJssel is de beweging van de Internationale Situationisten. Als een van de laatste avant-gardes van de moderne tijd bewogen Guy DeBord, Constant en anderen tussen kunst en politieke filosofie en bereidden met hun werk de beweging van Parijs 1968 voor. De vlammende kritiek van Guy Debord in 'De spektakelmaatschappij' staat nog volledig overeind. Het werpt de kritiek op over het beeld dat toen al, net als nu door sociale massatechnologie, aan het eind van haar betekenis is gekomen.Félix Guattari is een fundamentele inspiratie voor Gemeente Nieuwe IJssel. Als filosoof ontwikkelde hij het begrip 'ecosofie' en schreef samen met Gilles Deleuze baanbrekende filosofische monumenten, als psychoanalyticus werkte Guattari zijn leven lang in een psychiatrische kliniek in Cour-Cheverny en als activist initieerde hij vele dwarsverbindende bewegingen.Schrijvers, denkers, kunstenaars en wetenschappers die ons motiveren en inspireren zijn Abramović, Adorno, Agamben, Christopher Alexander, Appiah, Arendt, Artaud, Ross Ashby, Bachelard, Baldwin, Barad, Bateson, Baudrillard, Bauman, Beckett, Jane Bennett, Beuys, Blanchot, Bolter en Brusin, Borges, Ten Bos, Braidotti, Butler, Cage, Crenshaw, Chomsky, Colomina, Davis, Debord, DeLanda, Deleuze, van Dijck, Djaïz, Dreyfus, Eisenman, Fanon, M. Februari, Karen Fields en Barbara Fields, Foucault, Freud, Ghemawat, Gleick, Goldin, González-Torres, Dan Graham, Grosz, Guattari, Hegel, Heraclitus, Haacke, Haraway, Harman, Hardt & Negri, Heidegger, Jesper Hoffmeyer, Holzer, Hume, Pierre Huyghe, Douglas Kahn, Kant, On Kawara, Martin Luther King jr., Eduardo Kohn, Kristeva, Kalevi Kull, Kunneman, Lacan, Latour, Lefort, Lijster, Lovelace, Lovelock, Luhmann, Lütticken, Margulis, Manschot, Walter De Maria, Marx, Mason, Malabou, Maturana en Varela, Margulis, Mazzucato, McKibben, McLuhan, Merleau-Ponty, Messiaen, Mouffe, Edgar Morin, Morton, Murray, Nauman, Nietzsche, Oosterling, Perec, Paul Perry, Peirce, Piketty, Plath, Sun Ra, Rodrik, Safranski, Said, Sassen, Sauvagnargues, Schinkel, Christoph Schlingensief, Sennett, Serres, Shannon, Mary Shelley, Shiva, Simmel, Simondon, Sloterdijk, Robert Smithson, Sol LeWitt, Spinoza, Spivak, Stengers, Stiegler, Szeemann, Tafuri, Tang, Tiravanija, von Uexküll, Van der Tuin, Verhaeghe, Vivier, Vygotsky, Walker, Weick, West, Žižek en anderen. Onze fascinaties zijn gevormd uit de kosmologie, metaalkunde (stolling), kristallografie (individuering), groeps- en systeemdynamica, biosemiotiek, informatietheorie, menselijke geografie, sonologie en architectuurtheorie.Wie zijn we?
Oprichters van Gemeente Nieuwe IJssel zijn Johannes Bongers en Arienne van Staveren, beiden kunstenaar. Johannes is conceptueel kunstenaar en Arienne is socioloog, PhD en lector Leren Innoveren en werkzaam in de zorg en het onderwijs.Wij werken als kunstenaar, curator en tentoonstellingsmakers, als onderzoeker en veranderaar in het sociale en het technologische domein. Naast traditionele werkverbanden hebben we verschillende zelf-geïnitieerde langjarige projecten ontwikkeld:- Case Study House Omega. Kunst, architectuur en sociale verbeelding, 100+ kunstenaars en denkers. (1996-2000)
- Hybrid Workspace Anti-marketing agency (2010-2014)
- Trilemma+ Game. Kiezen tussen democratie / globalisering / natiestaat / massa media technologie / de stem van de Aarde (2013-2023)
- Fazzination.com. Founders van sociaal kennisplatform (2012-2019)
- geeL Leeg (2012 - nu)We zijn actief als lector en academic director van het Lectoraat Leren en Innoveren (MLI), en via Boolean Works.
9. Stichting Nieuwe IJssel
Stichting Nieuwe IJssel is op 7 april 2021 opgericht om de initiatieven van Gemeente Nieuwe IJssel te helpen mogelijk maken.- Het RSIN nummer van de Stichting is 862479095.
- De Stichting is gevestigd op Grotestraat 91, 7081CD te Gendringen.
- De Stichting helpt artistiek-sociale activiteiten in Gemeente Nieuwe IJssel mogelijk te maken. Gemeente Nieuwe IJssel is het artistiek-politieke voertuig van de Stichting. Deze Open Gemeente, iedereen kan er bewoner van worden, heeft tot doel het persoonlijk handelingsvermogen van haar bewoners te vergroten.
- De hoofdlijnen van het beleidsplan zijn:
1. Het ontwikkelen van GROND, een politiek-artistieke ruimte in Amsterdam en de Achterhoek;
2. Het realiseren van 'De Derde Natuur', een natuur/cultuur/technologie tuin in de Achterhoek;
3. het ontwikkelen van politiek-artistieke oefeningen voor bewoners van Gemeente Nieuwe IJssel. Deze oefeningen worden ook voor het VMBO en het MBO ontwikkeld;– De namen en functies van de bestuurders zijn:
A.B. (Arienne) van Staveren, voorzitter
J.H.T.M. (Johannes) Bongers, secretaris
M.J. (Marieke) Derks, penningmeester
Het bestuur is actief met uitbreiding en het scheiden van toezicht en uitvoer. Vanaf 1 november 2021 zal dit gereed zijn.– Het beloningsbeleid
De bestuurders van Stichting ontvangen geen financiële vergoeding.
– De Stichting kan nog geen verslag van de uitgeoefende activiteiten publiceren omdat ze daarvoor nog te kort bestaat.
– De Stichting kan nog geen financiële verantwoording publiceren omdat ze daarvoor te kort bestaat.Bovenstaand is gepubliceerd op 11 augustus 2021.
Word bewoner, blijf op de hoogte en laat je stem horen
Gemeente Nieuwe IJssel start vanaf 31 januari 2020. Maak jezelf bekend, neem contact op, draag bij en breid het 'stroomgebied' van Gemeente Nieuwe IJssel uit.Nieuwe IJssel zal jouw gegevens NOOIT voor andere doeleinden gebruiken dan jou op de hoogte te houden van de activiteiten.Copyright © 2021 Gemeente Nieuwe IJssel. All Rights Reserved. Nieuwe IJssel is an initiative of Stichting Nieuwe IJssel, KvK 82459274
8. English summary Gemeente New YsselThe 2020 initiative "Gemeente New Yssel", an imaginary river forming the catchment area, is an open non-territorial municipality. New Yssel is a basis for political and artistic self-experiments for which everyone is invited in participating. The aim of Nieuwe IJssel is to increase the per-sonal agency by Per-sonal and artistic exercises. This exercising of the per-son is required to take back control in all the challenges and entangled crises Earth, society and the human mind face.
Welkom, je bent bewoner van Gemeente Nieuwe IJssel.
We zullen je op de hoogte houden van de voortgang en de eerste initiatieven. Wanneer je direct contact met ons zoekt: [email protected]
Hopen van je te horen!
Copyright © 2021 Gemeente Nieuwe IJssel. All Rights Reserved. Nieuwe IJssel is an initiative of Stichting Nieuwe IJssel, KvK-nummer 82459274